Μωραΐτης: Το πρώτο Ελληνικό Υπερωκεάνειο που διέσχισε τον Ατλαντικό

Το Υπερωκεάνειο ΜΩΡΑΪΤΗΣ (μετέπειτα ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ).

Γράφει ο Στέφανος Μίλεσης
Χρόνια λησμονημένο έξω από μια ακτή της Σαλαμίνας, βρίσκονταν ένα σκαρί που έφερε το όνομα “ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ”. Ήταν το 1933 όταν το παρατημένο αυτό σκάφος πωλήθηκε στους Ιταλούς προκειμένου να πάρει τον δρόμο του για το “κοιμητήριο πλοίων” στην Γένοβα. Ακόμα και τότε λίγοι ασχολήθηκαν με το τελευταίο ταξίδι ενός πλοίου, που το όνομά του όμως θα έμενε αλησμόνητο στην ελληνική ναυτική ιστορία.
Το υπερωκεάνειο αυτό ήταν που πέρασε για πρώτη φορά τον Ατλαντικό Ωκεανό φέροντας στην πρύμνη του την Ελληνική Σημαία και το χαμόγελο στους ξενιτεμένους Έλληνες της Αμερικής. Έφερε το όνομα “Μωραΐτης” καθώς ήταν ναυπηγημένο από τον Ανδριώτη Βουλευτή και Εφοπλιστή Δημήτριο Μωραΐτη (1866 – 1942) το 1907, αλλά που τον επόμενο χρόνο (1908) περιήλθε στην ιδιοκτησία των πιστωτών, δηλαδή της “Υπερωκεάνειου Ελληνικής Ατμοπλοΐας” που μετονόμασε το πλοίο σε “ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ”.

ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ (Πρώην Μωραΐτης) – 1908.

Η εφημερίδα “Σφαίρα” αναγράφει στο φύλλο της 23ης Μαρτίου 1907 ότι η αρχική εταιρία του Μωραΐτη, συνεστήθη με κεφάλαιο 5 εκατομ. δραχμ διαιρεμένο σε 25.000 μετοχές των 200 δραχμών καθεμία. Σκοπός της Εταιρίας αυτής ήταν να συνδέσει την μικρή Ελλάδα με το Νέο Κόσμο με υπερωκεάνεια ατμόπλοια ίδιας ποιότητας με τα ξένα και να εξασφαλίση την απευθείας επικοινωνία με την Αμερική προς εξυπηρέτηση των μεταναστών.
Αρχικά η Εταιρία είχε αποφασίσει την ίδρυση δύο Ατμοπλοίων, αλλά τελικώς δόθηκε παραγγελία και ναυπηγήθηκε μόνο το “Μωραΐτης”. Αργότερα βέβαια θα προστεθεί και το “Αθήναι” που το 1915 θα καταστραφεί από φωτιά.

Το δεύτερο υπερωκεάνειο “ΑΘΗΝΑΙ”.

Η Υποδοχή στον Πειραιά:

Το απόγευμα Σαββάτου 15 Ιουνίου 1907 το “Μωραΐτης” καταφθάνει στο λιμάνι του Πειραιά.

Ο κατάπλους του νεότευκτου αυτού σκάφους στον Πειραιά, υπήρξε κορυφαίο γεγονός. Χιλιάδες κόσμου είχαν συγκεντρωθεί στο λιμάνι. Η εφημερίδα ΣΦΑΙΡΑ, στο φύλλο της 18ης Ιουνίου 1907 γράφει με καθυστέρηση δύο ημερών για την άφιξη της 15ης Ιουνίου:
“Με την Ελληνική Σημαία κυματίζουσαν υπερηφάνως επί της πρύμνης του κατέπλευσε το απόγευμα του Σαββάτου εις το λιμένα μας το πρώτον ελληνικόν υπερωκεάνειον ατμόπλοιον του εξ Άνδρου εφοπλιστού κ. Μωραΐτη.”
Το υπερωκεάνειο “Μωραΐτης” αγκυροβόλησε στην αποβάθρα της Τρούμπας και σύμφωνα με την περιγραφή της εποχής έδωσε την εντύπωση ενός “κολοσσού” μπροστά στο οποίο τα υπόλοιπα σκάφη φαίνονταν μικροσκοπικά.
Δυστυχώς την περιγραφή της εφημερίδας “ΣΦΑΙΡΑ” δεν ακολούθησαν οι υπόλοιπες εφημερίδες της εποχής αφού στα πρωτοσέλιδά τους κυριαρχούν αφενός ο θάνατος του Καπετάν Άγρα (Τέλλης Άγρας) αφετέρου οι ταραχές που έλαβαν χώρα επί της Λεωφόρου Σωκράτους στον Πειραιά, μεταξύ των οπαδών των υποψηφίων δημάρχων Ρετσίνα και Δαμαλά που είχαν ως αποτέλεσμα ένα νεκρό μαθητή και τρεις τραυματίες. Έτσι χάθηκε μια μεγάλη ευκαιρία να αποθανατιστεί ο κατάπλους από τον ημερήσιο τύπο.
Τεχνικά χαρακτηριστικά:

Μια διαφήμιση των Ναυπηγείων του 1907 που παρουσιάζει το SS MORAITIS ως την πιο πρόσφατη κατασκευή!

Ναυπηγήθηκε στην Μεγάλη Βρετανία από τα ναυπηγεία Sir John Priestman & Company (στο Σάντερλαντ) στις 16 Απριλίου 1907. Το μήκος του ήταν 130 μέτρα, το πλάτος του 15,40 μέτρα, το βύθισμά του 8,25 και η χωρητικότητά του ήταν 6.045 τόννους (εκτόπισμα 11.150 τ.).

Μοναδική φωτογραφία του “Μωραΐτης” το 1907 αμέσεως μετά την έξοδό του από τα Βρετανικά ναυπηγεία (Πηγή: Tyne and Wear archives & Museums).

Η ταχύτητά του έφθανε τα 16 μίλια την ώρα αλλά συνήθως πήγαινε με 13 μίλια. Με την άφιξή του, ήταν διαθέσιμο στο Λιμάνι του Πειραιά δια επίσκεψη του κοινού, ενώ ο Μωραΐτης θεωρείτο “ίνδαλμα” του ελληνισμού της εποχής. Στο υπόστρωμα αυτού του πλοίου υπήρχαν 1.500 κλίνες διατιθέμενες για την Γ΄ Θέση σε αρκετή απόσταση η μία από την άλλη, διηρημένη σε δύο σειρές. Σε αυτούς τους απέραντους κοιτώνες υπήρχαν τοποθετημένοι ανεμιστήρες για το καλοκαίρι και θερμάστρες για τον χειμώνα. Σε αντίθεση η πρώτη θέση μπορούσε να διαθέσει μόνο 100 κλίνες μεγάλης πολυτέλειας. Διέθετε επαρκούς λουτήρες και νοσοκομείο 45 κλινών πλήρως εξοπλισμένο και φαρμακείο με ξεχωριστά δωμάτια για τους ιατρούς και τους νοσοκόμους. Διέθετε δύο κλίβανους για παραγωγή άρτου και ζημωτική μηχανή που μπορούσε να παράγει μέχρι και 1000 άρτους ημερησίως.

Τιμές εισιτήριων Α και Γ΄θέσεως. Οι τιμές αυτές αφορούν τον διάπλου από Αμερική προς Πειραιά.

 Το πρώτο του Ταξίδι με καθυστέρηση αναχώρησης!
Το “Μωραΐτης” βάσει προγράμματος έπρεπε να αναχωρήσει Παρασκευή 14 Ιουνίου. Όμως η αργοπορημένη άφιξή του στον Πειραιά το Σάββατο 15 Ιουνίου ανάγκασε να μεταβάλει την αναχώρησή του για την Κυριακή 16 Ιουνίου 1907. Για τον λόγο αυτό βρίσκουμε και διαφορετικές ημερομηνίες αναχώρησης στις εφημερίδες. Τελικώς εξέπλευσε για το πρώτο του υπερωκεάνειο ταξίδι στις 23 Ιουνίου, με ενδιάμεσες στάσεις την Καλαμάτα και την  Πάτρα και από εκεί κατευθείαν για τη Νέα Υόρκη. Έφθασε στο αμερικάνικο λιμάνι δια πρώτη φορά την 7η Ιουλίου του 1907 μετά από 14 μόλις ημέρες!!

Το Υπερωκεάνειο ΜΩΡΑΪΤΗΣ φθάνει για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη στις 7 Ιουλίου 1907.

Στο ημερολόγιο αφίξεων της Νήσου Έλλις (Ellis island) βρίσκουμε κάποιες από τις ημερομηνίες αφίξεων του πλοίου:
24 Ιουλίου 1907, 24 Σεπτεμβρίου 1907, 15 Νοεμβρίου 1907 μαζί με τα ονόματα των Ελλήνων που αναζητούσαν μια τύχη στο Νέο Κόσμο.
Με κίτρινο χρώμα έχει σημειωθεί η ημερομηνία (24 Σεπτεμβρίου 1907). Ακολουθεί η κατάσταση των Ελλήνων μεταναστών που κατέφθασαν με το Μωραΐτης στο δρομολόγιο Πειραιάς – Νέα Υόρκη.
 
Υπερωκεάνειο ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ (πρώην Μωραΐτης) σε διαφήμιση του 1909.

newsn