ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΓΡΑΦΩΝ (ΤΙΜΗΤΙΚΑ ΨΗΦΙΣΜΑΤΑ )

Όψεις του δημόσιου και ιδιωτικού βίου των αρχαίων Ελλήνων 

 

TΙΜΗΤΙΚΑ ΨΗΦΙΣΜΑΤΑ

Τα τιμητικά ψηφίσματα πόλεων για ξένους και πολίτες, συνιστούν τη μεγαλύτερη ίσως κατηγορία μεταξύ των δημοσίων κειμένων των πόλεων. Η αναγνώριση των υπηρεσιών που προσέφερε κάποιος σε μία πόλη και η απονομή τιμών και προνομίων σκόπευε εκτός από τη δημόσια έκφραση της ευγνωμοσύνης της πόλης προς τον τιμώμενο για τις συγκεκριμένες «αγαθές πράξεις» του και στην παρακίνηση άλλων ιδιωτών, πολιτών ή ξένων, να προσφέρουν στο μέλλον και αυτοί. Συχνά τα κείμενα αυτά είναι συνοπτικά, ασφαλώς στους πρωιμότερους χρόνους, και πάντως, ακόμη και όταν είναι μακρότερα, δεν παρατίθενται οι ειδικότεροι λόγοι, για τους οποίους τιμάται ο συγκεκριμένος ξένος η πολίτης. Υπάρχουν όμως και τιμητικά ψηφίσματα, κυριότατα των ελληνιστικών και μετέπειτα χρόνων, στα οποία η εκτενής περιγραφή των αγαθών πράξεων παρέχει συχνά και σημαντικές ιστορικές πληροφορίες, κάποτε άγνωστες προηγουμένως.

Ωστόσο, πολίτες τους και ξένους δεν τιμούσαν μόνον οι πόλεις, αλλά και οι δήμοι μιας πόλης, οι λογής φυλετικοί σχηματισμοί (φυλαί, φρατρίαι, γένη) και διαφόρου είδους σχηματισμοί (κοινά, ὀργεῶνες, θίασοι).

ΠΑΡΑΘΕΤΟΥΜΕ 2 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΤΙΜΗΤΙΚΩΝ ΨΗΦΙΣΜΑΤΩΝ

1-Στήλη λευκού μαρμάρου.

Βρέθηκε στην Ακρόπολη των Αθηνών. Φυλάσσεται στο Επιγραφικό Μουσείο.

Έκδ. Κ. Δ. Μυλωνάς, ΒCΗ 13 (1889) 152. IG I2 118. R. Μeiggs & D. Lewis, A Selection of Greek Historical Inscriptions, Oxford 1988 (rev. ed.), 90. IG I3 110.

  408/7 π.Χ.

Θ ε οί.

ἔδοξεν τῆι βολῆι καὶ τῶι δήμ-

ωι, Ἀντιοχὶς ἐπρυτάνευε, Εὐκ-

λείδης ἐγραμμάτευε, Ἱεροκλ-

ῆς ἐπεστάτε, Εὐκτήμων ἦρχε· [5]

Διειτρέφης εἶπε· ἐπειδὴ ἀνή-

ρ ἐστι ἀγαθὸς Οἰνιάδης ὁ Παλ-

αισκιάθιος περὶ τὴν πόλιν τ-

ὴν Ἀθηναίων καὶ πρόθυμος πο-

ιε͂ν ὅ τι δύναται ἀγαθόν, καὶ ε- [10]

ὖ ποιεῖ τὸν ἀφικνόμενον Ἀθη-

ναίων ἐΣκίαθον, ἐπαινέσαι τ-

ε αὐτῶι καὶ ἀναγράψαι αὐτὸν

πρόξενον καὶ εὐεργέτην Ἀθη-

ναίων καὶ τὸς ἐκγόνος αὐτο͂, κ- [15]

αὶ ὅπως ἂν μὴ ἀδικῆται ἐπιμέ-

λεσθαι τὴν τε βολὴν τὴν ἀεὶ β-

ολεύοσαν καὶ τοὺς στρατη-

γὸς καὶ τὸν ἄρχοντα τὸν ἐν Σκι-

άθωι ὃς ἂν ἧι ἑκάστοτε· τὸ δὲ ψ- [20]

ήφισμα τόδε ἀναγράψαι τὸν γ-

ραμματέα τῆς βολῆς ἐν στήλη-

ι λιθίνηι καὶ καταθε͂ναι ἐμ π-

όλει. καλέσαι δὲ αὐτὸν καὶ ἐπ-

ὶ ξένια ἐς τὸ πρυτανεῖον ἐς α- [25]

ὔριον·v Ἀντιχάρης εἶπε· τὰ μὲ-

ν ἄλλα καθάπερ τῆι βολῆι, ἐς δ-

[ὲ τ]ὴγ γνώμην μεταγράψαι ἀντ-

[ὶ το͂ "Σ]κιαθίο", ὅπως ἂν ἦι γεγρα-

[μμένο]ν, "Οἰνιάδην τὸν Παλαισ- [30]

[κιάθιον"].

 ΜΤΦ

Θεοί.

Απόφαση της βουλής και του δήμου· η Αντιοχίς φυλή επρυτάνευε, ο Ευκλείδης ήταν γραμματεύς, ο Ιεροκλής επιστάτης, ο Ευκτήμων επώνυμος άρχων. Ο Διειτρέφης επρότεινε· επειδή ο Οινιάδης ο Παλαισκιάθιος διάκειται ευνοϊκώς προς την πόλη των Αθηναίων και είναι πρόθυμος να κάνει ό,τι είναι καλό υπέρ της πόλεως, και διευκολύνει όσους Αθηναίους φτάνουν στη Σκιάθο, να τον επαινέσουν και να τον αναγράψουν (στη στήλη των προξένων) ως πρόξενο και ευεργέτη των Αθηναίων και αυτόν και τους απογόνους του. Η εκάστοτε βουλή και οι στρατηγοί και όποιος ορίζεται άρχων στη Σκιάθο να φροντίζουν, ώστε ο Οινιάδης να μην αδικείται. Ο γραμματεύς της βουλής να αναγράψει το ψήφισμα σε λίθινη στήλη και να τη στήσει στην Ακρόπολη· να καλέσουν την επόμενη ημέρα τον Οινιάδη σε γεύμα φιλοξενίας στο πρυτανείο. Ο Αντιχάρης πρότεινε· τα άλλα να γίνουν όπως αποφάσισε η βουλή, αλλά στην πρόταση του ψηφίσματος αντί για Σκιάθιος, να το διορθώσουν, ώστε να είναι γραμμένο «Οινιάδην τον Παλαισκιάθιον».

ἐπεστάτε = ἐπεστάτει. | ποιε͂ν = ποιεῖν. | ἀφικνόμενον = ἀφικνούμενον. | ἐκγόνος = ἐκγόνους. | βολῆς = βουλῆς. | καταθε͂ναι = καταθεῖναι. | Σκιαθίο = Σκιαθίου.

 Ψήφισμα της βουλής και του δήμου των Αθηναίων, με την οποία τιμάται πολίτης της Σκιάθου, διότι προσέφερε πολλές υπηρεσίες στην πόλη των Αθηνών. Στο κείμενο, όπως και σε άλλα τιμητικά ψηφίσματα υπέρ ιδιωτών, δεν αναφέρονται οι ειδικότεροι λόγοι για τους οποίους τιμάται ο Οινιάδης.

======================================

2-Στήλη.

Βρέθηκε στην Πριήνη, κτισμένη σε βυζαντινή εκκλησία. Βρίσκεται στο Μουσείο του Βερολίνου.

Έκδ. Fr. Hiller von Gaertringen, Inschriften von Priene, Berlin 1906, 2. Syll.3278. M. N. Tod, Greek Historical Inscriptions, ΙΙ, Oxford 1948, 186.

334 π.Χ.

[ἔδοξεν] τ̣ῆ̣ι̣ β[ουλῆι καὶ τῶι δήμωι, μηνὸς] [Μετ]α̣γειτνιῶνος δευ[τ]έρη̣[ι] ἱ[σ]τ̣αμέν̣ο̣[υ,] [κυρίο]υ συλλόγου γενομένου, αὐτον̣όμων̣ [ἐόν]τ̣ων Πριηνέων, ἐπὶ πρυτάνιος Ἱππο[κρά]- [τευς·] Ἀντιγόνωι Φιλίππου Μακεδόνι [5] [εὐ]εργέτηι γενομένωι καὶ προθύμωι ἐόντ[ι] [εἰ]ς τὴμ πόλιν τὴμ Πριηνέων δεδόσθαι αὐτῶι προξενίην καὶ πολιτείαν καὶ [ἔ]γ̣κτησιν γῆς καὶ οἰκίης, καὶ ἀτέλειαν πάντων ὅσα εἰς τὸν οἶκον τὸν ἑαυτοῦ πλὴγ γῆς, [10] καὶ εἰσαγωγὴν καὶ ἐξαγωγὴν καὶ ἐμ πολέμωι̣ καὶ ἐν εἰρήνηι ἀσυλεὶ καὶ ἀσπονδεί, καὶ ἔφο- δον ἐπὶ τὰς ἀρχὰς καὶ τὸν δῆμον τὸμ Πρι[η] νέων πρώτωι μετὰ τὰ ἱερὰ· ταῦτα δὲ εἶναι καὶ αὐτῶι καὶ ἐκγόνοις. [15]

Απόφαση της βουλής και του δήμου· τη δευτέρα ημέρα του Μεταγειτνιώνος, σε τακτική συνέλευση των αυτονόμων Πριηνέων, όταν ήταν πρύτανις ο Ιπποκράτης. επειδή ο Αντίγονος Φιλίππου Μακεδών ευεργέτησε και υπήρξε πρόθυμος προς την πόλη των Πριηνέων, να του δώσουν προξενία και πολιτικά δικαιώματα και το δικαίωμα να αποκτήσει γη και οικία και φορολογική απαλλαγή όλων όσων θα έχει στην οικία του εκτός της γης, και το δικαίωμα εισαγωγής και εξαγωγής εμπορευμάτων και στον πόλεμο και στην ειρήνη έχοντας ασυλία και χωρίς να είναι απαραίτητη ειδική συνθήκη, και να έχει το δικαίωμα να εμφανίζεται προς τις αρχές και την εκκλησία του δήμου των Πριηνέων πρώτος μετά την εξέταση των ιερών υποθέσεων· τα προνόμια αυτά να απολαμβάνει και ο ίδιος και οι απόγονοί του.

Οι Πριηνείς τιμούν τον Μακεδόνα Αντίγονο Φιλίππου, τον ονομαζόμενο Μονόφθαλμο (θαν. 301 π.Χ. στην εν Ιψώ μάχη), στρατηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου και μετά τον θάνατο εκείνου (324 π.Χ.), έναν από τους διαδόχους και κύριους διεκδικητές του βασιλείου του. Από το γενικόλογο κείμενο δεν προκύπτει ποιές ακριβώς υπηρεσίες προσέφερε στους Πριηνείς. Το ψήφισμα είναι το παλαιότερο σωζόμενο της Πριήνης.