Αναρωτιέμαι συχνά γιατί τόσοι πολλοί άνθρωποι αποστρέφονται την πλατεία Ομονοίας; Τι έχει αυτή η πλατεία και προκαλεί τη δυσθυμία Αθηναίων και μη; Η τελευταία της διαμόρφωση υπό την επίβλεψη της Εταιρείας Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων μετέτρεψε τον γνωστό κυκλοφοριακό δακτύλιο με το συντριβάνι στη μέση, σε πλατεία που μπορείς να την περπατήσεις από την μία άκρη της ως την άλλη. Πριν από αυτή την παρέμβαση μονάχα οι εκστασιασμένοι οπαδοί των ποδοσφαιρικών ομάδων είχαν πρόσβαση στο εσωτερικό της. Κι όμως αυτή η ουσιαστική αλλαγή δεν φάνηκε να ενδιαφέρει και πολλούς. Οι οδηγοί των αυτοκινήτων αντέδρασαν ενοχλημένοι από τις κυκλοφοριακές αλλαγές που επιβλήθηκαν ως συνέπεια της ανάπλασης.
Άλλοι παρατήρησαν - όχι άδικα - την ασχήμια και την κακογουστιά των κατασκευών πάνω στην πλατεία. Οι περισσότεροι όμως δεν θέλουν ούτε να κοιτάξουν καθώς προσπερνούν την πλατεία, γιατί αυτό που βλέπουν δείχνει απεχθές. Ένας κόσμος ολόκληρος αποτελούμενος από τοξικομανείς, άστεγους, περιθωριακούς, παραβατικούς μικρής κλίμακας, φτωχούς μετανάστες, που περιφέρεται αναζητώντας τη μοίρα του και μεταφέροντας τη δυστυχία του, σφραγίζει την ιστορική πλατεία. Οι παράπλευρες συνέπειες είναι ήδη ορατές: γνωστά καταστήματα κλείνουν, λουκέτα και σκοτάδι εκεί που πριν λίγο υπήρχε φως και ζωή, η οικονομική δραστηριότητα φθίνει.
Αυτό λοιπόν που μας ενοχλεί είναι ότι στην Ομόνοια βλέπουμε την “αθέατη” πλευρά της πόλης μας. Αυτή την όψη που δεν θέλουμε να την αντικρύζουμε, την γνωρίζουμε αλλά θα επιθυμούσαμε να την κρατάμε κρυμμένη σε κάποιο απόμερο δωμάτιο όπως τον ψυχικά άρρωστο της οικογένειας.
Κάποιοι μάλιστα εκδηλώνουν αυτή την αποστροφή και με ακραίες εκδοχές. «Γιατί δεν τους μαζεύουν;», «Τι κάνει η αστυνομία;», «Πώς την κατάντησαν την Ομόνοια!».
Αλλά πώς κατάντησε η Ομόνοια; Δεν ήταν πάντα η εικόνα της αθηναϊκής και γιατί όχι της ελληνικής κοινωνίας; Έτσι και σήμερα αποτυπώνει την πολύπλευρη κρίση της κοινωνίας μας, τις χαμηλές προσδοκίες, τη διεύρυνση του κύκλου των φτωχών, τη διάδοση της χρήσης των ναρκωτικών, την ανύπαρκτη μεταναστευτική πολιτική των κυβερνήσεων.
Οι αναπλάσεις της Ομόνοιας ήταν το αγαπημένο σπορ των κυβερνήσεων (ποτέ δεν ήταν στην αρμοδιότητα των δημοτικών αρχών) αρχής γενομένης την περίοδο του Γεωργίου του Α΄ όταν η πλατεία δεντροφυτεύτηκε για πρώτη φορά. Πιο πολυσυζητημένη από όλες όμως - με πτυχές οικονομικού σκανδάλου - ήταν αυτή που έγινε την περίοδο 1954 -1960 επί πρωθυπουργίας του Κ. Καραμανλή του πρεσβύτερου. Τότε που εγκαταστάθηκαν για πρώτη φορά τα συντριβάνια. Το έργο είχε διαρκέσει αρκετά παρά την φήμη που συνόδευε τον Καραμανλή, δηλαδή του άμεσου και αποτελεσματικού πολιτικού.
Για να επανέλθουμε στο σήμερα. Αντί να αποστρέφουμε το βλέμμα από αυτό που είμαστε σαν κοινωνία, από μια πλευρά της σύγχρονης πραγματικότητας, χρειάζεται να δούμε τι δεν κάνουμε για την πόλη μας. Να διεκδικήσουμε την επανάκτηση του κέντρου της Αθήνας. Να απαιτήσουμε τη διάλυση των κέντρων που κατευθύνουν την ανομία και την εγκληματικότητα είτε πρόκειται για τη διακίνηση των ναρκωτικών, είτε για το trafficking, είτε για το λαθρεμπόριο. Πολλά οφείλουμε να κάνουμε (Πολιτεία, Δήμος, κοινωνικοί φορείς).
Το εύκολο είναι να θεωρήσουμε την Ομόνοια και το κέντρο της Αθήνας ως «τόπους υπό εκκαθάριση». Αλλά αυτή η επιλογή - που υπαινίχτηκε πρόσφατα και ο υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων κ. Καμίνης - και που αναθέτει στις δυνάμεις καταστολής την αποκατάσταση της «ευπρέπειας» με τις επιχειρήσεις σκούπας για τους λογής - λογής φουκαράδες, δεν είναι πολιτική.
Πολιτική είναι αυτό που πριν από 40 χρόνια ο αείμνηστος Αριστομένης Προβελέγγιος προειδοποιώντας για το «Αθηναϊκό Αδιέξοδο», έλεγε: «Το κράτος να δαμάσει το φαινόμενο των Αθηνών και να δημιουργήσει την Πολιτεία των κοινών συμφερόντων».
