ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΣ- ΠΩΣ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΕΝΑ ΣΤΕΦΑΝΙ

Πρωτομαγιά. Από τις ελάχιστες γιορτές χωρίς θρησκευτικό περιεχόμενο που έχουν διατηρηθεί ως τις μέρες μας, πιθανόν κατάλοιπο πανάρχαιων προχριστιανικών δοξασιών σχετικών μετη γονιμότητα και την καρποφορία της γης.
Χαρακτηριστικό ότι οι βασικές εκδηλώσεις της, όπως η έξοδος των ανθρώπων στην ύπαιθρο μεσυνοδεία χορών και τραγουδιών και το μάζεμα λουλουδιών για να πλεχτούνστεφάνια, τα οποία στη συνέχεια κρεμιούνται σε εμφανή θέση των σπιτιών, συναντώνται ι στον λαϊκό πολιτισμό πολλών ευρωπαϊκών λαών. Στη Σουηδία,π.χ., την Πρωτομαγιά οι χωρικοί μαζεύουν πράσινα κλαδιά που τα αναρτούνστα σπίτια τους, ενώ τραγουδούν τραγούδια που μιλούν για ευφορία και ευτυχία. Σε χωριά της Γερμανίας την 1η Μαΐου ένα κλαδί στολισμένο με ταινίες (το Maibaum) τοποθετείται στην κεντρική πλατεία και γύρω τουστήνονται ξέφρενοι χοροί. Ακόμη εκλέγουν το πιο όμορφο κορίτσι τουχωριού ως Βασίλισσα του Μαΐου (Maikonigin), το οποίο και ντύνουν με κάτασπρο φόρεμα.

Ενα από τα πιο τυπικά έθιμα της Πρωτομαγιάς, το μαγιάτικο κλαδί ή το στεφάνι, είναι πιθανόν να έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα. Είναι γνωστό ότι στην αρχαία Ελλάδα τέτοια κλαδιά ή στεφάνιατα χρησιμοποιούσαν πολύ συχνά. Δεν είναι υπερβολικό να πούμε ότι δενέλειπαν από καμιά σημαντική εκδήλωση του δημόσιου, ιδιωτικού ή θρησκευτικού βίου. Επιπλέον είναι αξιοπρόσεκτο ότι η πιο σημαντική γιορτή ενός μήνα των αρχαίων, του Θαργηλιώνος, που πάνω - κάτω αντιστοιχούσε με τον δικό μας Μάιο, περιελάμβανε στα δρώμενά της τηνκατασκευή ενός κλαδιού ανάλογου με το μαγιάτικο. Πιο συγκεκριμένα, στα Θαργήλια, γιορτή που έδωσε και το όνομά της σ' ολόκληρο τον μήνα,σχημάτιζαν μια λατρευτική πομπή προς τιμήν του Ηλίου και των Ωρών (Εποχών), που συντελούν τα μέγιστα στην ωρίμανση των καρπών. Στην πομπή περιέφεραν ένα πράσινο κλαδί που μόλις είχε πετάξει φύλλα. Το τύλιγαν με ταινίες και πάνω του κρεμούσαν σύκα, διάφορα ψωμάκια και μικρά φλασκιά γεμάτα κρασί, λάδι και μέλι. Το κλαδί αυτό, η «ειρεσιώνη» των γραπτών πηγών, μοιάζει εξαιρετικά με το πρωτομαγιάτικο στεφάνι, και αυτό μας το βεβαιώνει και το γεγονός ότι σε παλιότερες εποχές το τελευταίο το έφτιαχναν όχι με άνθη αλλά με κλαδιά οπωροφόρων δένδρων που έφεραν καρπούς και στα οποία αναρτούσαν κρεμμύδια και σκόρδα.

Η Ψευδο-ηροδότεια βιογραφία του Ομήρου μάς διασώζει και τα λόγια που τραγουδούσαν τα παιδιά καθώς περιέφεραν την «ειρεσιώνη": «Ερχόμαστε στο σπίτι ενός πλούσιου νοικοκύρη. Αφήστε τις πόρτες ανοιχτές, γιατί μπαίνει ο Πλούτος και μαζί του η Χαρά και η Ειρήνη. Να 'ναι γεμάτα πάντα τα σταμνιά του και στη σκάφη του ζυμώματος το ζυμάρι να φουσκώνει ψηλά. Ο γιος του σπιτιού να παντρευτεί, και η κόρη να υφάνει ένα πανώριο υφαντό» (μτφρ.Ι. Κακριδή). Το καταστόλιστο αυτό κλαδί στο τέλος της γιορτής το κρεμούσαν στις θύρες των ναών και των σπιτιών τους. Εκεί το άφηναν ώσπου να ξεραθεί για να μπορεί να καεί και να αντικατασταθεί την επόμενηχρονιά από ένα νέο.

Sony World Photography Awards 2011-( Bραβευμένες φώτο σε διάφορους τομείς)

ΠΗΓΗ:NEWSN.WORDPRESS.COM

Ψαροκώσταινα (=Πανωραία Χατζηκώστα) και Ναύπλιο

---

Ναύπλιο. Η πλατεία Πλατάνου (Συντάγματος) το παλιό τζαμί και στο βάθος το Παλαμήδι.

Το όνομα «Ψωροκώσταινα» το χρησιμοποιούμε σήμερα, όταν θέλουμε να περιγράψουμε την ανέχεια και τη φτώχεια και ειδικότερα όταν θέλουμε να καταδείξουμε κάποιον ή κάτι ως τον «φτωχό συγγενή» ενός συνόλου, ή με άλλα λόγια τον «τελευταίο τροχό της αμάξης». Στις μέρες μας, συνήθως χρησιμοποιούμε απαξιωτικά αυτή τη λέξη όταν πρόκειται να στηλιτευθεί μια κακομοιριά, υποχωρητικότητα, ανοργανωσιά, αδυναμία και φτώχια που κάποιοι θεωρούν ότι χαρακτηρίζει την Ελλάδα της νεότερης ιστορίας.

Όμως, η Ψαροκώσταινα ή Ψωροκώσταινα, ήταν ένα υπαρκτό πρόσωπο της νεοελληνικής ιστορίας και μάλιστα μια ηρωική και αξιέπαινη γυναίκα στα χρόνια της Επανάστασης του 1821 η οποία αφιέρωσε τη ζωή της στην υπηρεσία της πατρίδος.

Όταν το 1821 καταστράφηκε η πόλη των Κυδωνιών, της Μικράς Ασίας, μετά από την αποτυχημένη επαναστατική κίνηση που επιχειρήθηκε, ο πληθυσμός της σφάχτηκε και το σύνολό του εγκατέλειψε την όμορφη πόλη με ντόπια ή ψαριανά καράβια. Στην χαλασιά αυτή κατάφερε να σωθεί η Πανωραία Χατζηκώστα, μια όμορφη αρχόντισσα με μεγάλη περιουσία. Κατά αγαθή συγκυρία ένας ναύτης τη βοήθησε και μαζί με άλλους την ανέβασαν σ’ ένα καράβι που ξεμπάρκαρε στα Ψαρά.

Τόσο τον άντρα της, τον Κώστα Αϊβαλιώτη, που ήταν πάμπλουτος έμπορος, όσο και τα παιδιά της, τους έσφαξαν μπρος τα μάτια της οι Τούρκοι. Στα Ψαρά λοιπόν, όπου βρέθηκε (γι’ αυτό ονομάστηκε Ψαροκώσταινα) πάμφτωχη και ολομόναχη, οι συντοπίτες της και κυρίως ο Βενιαμίν ο Λέσβιος (δάσκαλος της Ακαδημίας των Κυδωνιών) την βοήθησαν και την προστάτεψαν.

Η Πανωραία σύντομα άφησε τα Ψαρά και φθάνει στην τότε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, το Ναυπλιο Εκεί την ακολούθησε κι εγκαταστάθηκε και ο Βενιαμίν ο Λέσβιος. Στην αρχή όλα πήγαιναν καλά, αφού ζούσε από τις υπηρεσίες τις οποίες προσέφερε στον δάσκαλο και φιλόσοφο Βενιαμίν Λέσβιο,* ο οποίος παρέδιδε μαθήματα για να ζήσει. Τον Αύγουστο του 1824 όμως, ο Βενιαμίν ο Λέσβιος πέθανε από τύφο. Από τότε για την Πανώρια άρχισε ένας δυσβάστακτος αγώνας επιβίωσης. Μόνη και άγνωστη, βγάζει το ψωμί της πότε κάνοντας την αχθοφόρο, πότε την πλύστρα και πότε χάρη στην ελεημοσύνη όσων την συμπονούσαν.

Την περίοδο εκείνη η Επανάσταση δοκιμαζόταν από την επέλαση του Ιμπραήμ, ο οποίος εκτός από τις άλλες καταστροφές άφηνε στο πέρασμά του και εκατοντάδες ορφανά που συγκεντρώνονταν στο Ναύπλιο. Παρά τα προβλήματά της, η Πανώρια ζήτησε και πήρε υπό την προστασία της παιδιά ορφανά. Για να τα θρέψει περνούσε από σπίτι σε σπίτι και ζητιάνευε. Είχε παραμελήσει σε τέτοιο βαθμό τον εαυτό της, που τα αλητάκια της παραλίας την πείραζαν και την φώναζαν Ψωροκώσταινα.

Το 1826 έγινε έρανος** στο Ναύπλιο για να βοηθήσουν το μαχόμενο Μεσολόγγι. Έτσι μια Κυριακή, στήθηκε στη κεντρική πλατεία ένα τραπέζι και οι υπεύθυνοι του εράνου ζητούσαν από τους καταστραμμένους, πεινασμένους και χαροκαμένους Έλληνες να βάλουν πάλι το χέρι στην τσέπη για να βοηθήσουν τους μαχητές και τους αποκλεισμένους του Μεσολογγίου. Αλλά λόγω της φτώχιας και της εξαθλίωσης κανείς δεν πλησίαζε το τραπέζι. Όλων τα σπίτια δύσκολα τα έφερναν πέρα. Τότε η φτωχότερη όλων, η χήρα Χατζηκώσταινα, η Πανωραία, έβγαλε το ασημένιο δαχτυλίδι που φορούσε στο δάχτυλό της και ένα γρόσι που είχε στην τσέπη της και τα ακούμπησε στο τραπέζι της ερανικής επιτροπής, λέγοντας «Δεν έχω τίποτα άλλο από αυτό το ασημένιο δαχτυλίδι κι αυτό το γρόσι. Αυτά τα τιποτένια προσφέρω στο μαρτυρικό Μεσολόγγι».

Ύστερα απ’ αυτή την απρόσμενη χειρονομία, κάποιος από το πλήθος φώναξε: «Για δείτε, η πλύστρα η Ψωροκώσταινα πρώτη πρόσφερε τον οβολό της» κι αμέσως το φιλότιμο πήρε και έδωσε. Άρχισαν να αποθέτουν στο τραπέζι του εράνου λίρες, γρόσια και ασημικά. Αυτή ήταν η εξέλιξη της φτωχής προσφοράς της πλύστρας Χατζηκώσταινας, που από εκείνη τη στιγμή απαθανατίστηκε «επίσημα» πλέον, με το παρανόμι «Ψωροκώσταινα».

Η πλύστρα Πανωραία όμως, δεν έδινε μόνο μαθήματα πατριωτισμού, αλλά και ανθρωπιάς, καθώς το ελάχιστο εισόδημά της το μοιραζόταν με ορφανά παιδιά αγωνιστών. Όταν μάλιστα ο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ίδρυσε ορφανοτροφείο, προσφέρθηκε – γριά πια και με σαλεμένο τον νου από τον πόνο και τις στερήσεις – να πλένει τα ρούχα των ορφανών χωρίς καμιά αμοιβή.

Και εκεί που άρχισε να χαίρεται για τα «παιδιά της» που είχαν βρει ρούχα και φαγητό, λίγους μόλις μήνες μετά τη λειτουργία του ιδρύματος η Πανώρια πέθανε. Οι επίσημοι δεν την τίμησαν. Την τίμησαν όμως με τον καλύτερο τρόπο τα παιδιά του ορφανοτροφείου, τα οποία μέσα σε λυγμούς την συνόδευσαν ως την τελευταία της κατοικία.

Για το πώς η Ψωροκώσταινα έγινε «σύμβολο» υπάρχει και μια άλλη εκδοχή, η οποία μάλλον οφείλεται στην αγάπη που έτρεφε ο απλός κόσμος για την Πανώρια. Σύμφωνα με αυτήν, η Ψωροκώσταινα, όπως την έλεγαν λόγω της φτώχειας της, ήταν σύζυγος αγωνιστή. Δεν είχε καμία βοήθεια από πουθενά και ζητιάνευε στους δρόμους του Ναυπλίου. Κάποια στιγμή την είδε ο Καποδίστριας και της έδωσε κάτι. Τότε εκείνη, κατανοώντας το οικονομικό αδιέξοδο της χώρας, έδωσε στον κυβερνήτη όσα χρήματα είχε συγκεντρώσει. Ο Καποδίστριας συγκινήθηκε από τη χειρονομία και έδωσε εντολή να συνταξιοδοτηθεί.

Γιατί όμως έγινε πανελλήνια γνωστό το παρατσούκλι της Πανωραίας; Στην εποχή του Καποδίστρια σε μια συνεδρίαση της Συνέλευσης, κάποιος παρομοίασε το Ελληνικό Δημόσιο με την Ψωροκώσταινα. Ο συσχετισμός «άρεσε» και κάθε φορά που αναφερόντουσαν στο θέμα του Δημοσίου το ονόμαζαν «Ψωροκώσταινα». Λίγο αργότερα όταν ανέλαβαν την εξουσία οι Βαυαροί και διέλυσαν τΑ ατακτα στρατιωτικα τμήματα των αγωνιστών της Επανάστασης του 1821, η φράση «τι να περιμένει κανείς από την Ψωροκώσταινα;» πέρασε στην ιστορία. Οι αγωνιστές αποκαλούσαν την αντιβασιλεία ειρωνικά «Ψωροκώσταινα» και οι Βαυαροί από την πλευρά τους όταν ήθελαν να απαντήσουν σε όσους ζητούσαν τη βοήθεια του κράτους για να συντηρηθούν έλεγαν περιφρονητικά: «Όλοι από την Ψωροκώσταινα ζητούν να ζήσουν». Το παρατσούκλι το οποίο απέδιδε την άθλια οικονομική κατάσταση της χώρας, από τότε και έως τις ημέρες μας αναφέρεται συχνά.

Μάλιστα το 1942, κατά τη συνεδρίαση της πρώτης Βουλής κάποιος βουλευτής χαρακτήρισε και πάλι την Ελλάδα Ψωροκώσταινα. Όλοι είχαν αποδεχθεί πλέον τον χαρακτηρισμό. Έναν περιφρονητικό χαρακτηρισμό ο οποίος έγινε αποδεκτός και στη σημερινή πολιτική ορολογία. Χαρακτηρισμός, που για όσους γνωρίζουν την ιστορία, δεν είναι απαξιωτικός, διότι η Πανωραία Χατζηκώστα η επονομασθείσα Ψαροκώσταινα και Ψωροκώσταινα υπήρξε μια αξιομίμητη πατριώτισσα με λεβεντιά και φιλότιμο.

Υποσημειώσεις

---

* Βενιαμίν Λέσβιος. Λόγιος και μοναχός με σαφή την επιρροή του πνεύματος του ευρωπαϊκού διαφωτισμού, κατηγορήθηκε από εκκλησιαστικούς κύκλους για τη διδασκαλία της νέας φυσικής κοσμολογίας. Ως μέλος της Φιλικής Εταιρείας συμμετείχε στην οργάνωση των στρατιωτικών επιχειρήσεων και στα πολιτικά δρώμενα της επαναστατημένης χώρας.

** Η έκκληση τουΓ .ΓΕΝΝΑΔΙΟΥ στον πλάτανο της πλατείας του Ναυπλίου μετά την πτώση του Μεσολογγίου:

“Η πατρίς καταστρέφεται, ο αγών ματαιούται, η ελευθερία εκπνέει. Απαιτείται βοήθεια σύντονος. Πρέπει οι ανδρείοι αυτοί (οι ήρωες – πρόσφυγες του Μεσολογγίου), οίτινες έφαγον πυρίτιν και ανέπνευσαν φλόγας, και ήδη αργοί και λιμώττοντες μας περιστοιχίζουσιν σπεύσωσιν όπου νέος κίνδυνος τους καλεί. Προς τούτο απαιτούνται πόροι και πόροι ελλείπουσιν. Αλλ΄αν θέλωμεν να έχωμεν πατρίδα, αν ήμεθα άξιοι να ζώμεν άνδρες ελεύθεροι, πόρους ευρίσκομεν. Ας δώσει έκαστος ό,τι έχει και δύναται. Ιδού η πενιχρή εισφορά μου. Ας με μιμηθεί όστις θέλει!”

“Αλλ’ όχι! Η συνεισφορά αύτη είναι ουτιδανή! Οβολόν άλλον δεν έχω να δώσω, αλλ΄ έχω εμαυτόν και ιδού τον πωλώ! Τις θέλει διδάσκαλον επί τέσσερα έτη δια τα παιδία του; Ας καταβάλη το τίμημα!”

Πηγές

---

• Τάκης Νατσούλης, «Λεξικό Λαϊκής Σοφίας», Εκδ. Σμυρνιωτάκη, σελ. 581.
• Ευ. Δαδιώτης, «Αιγαιοπελαγίτικα», τεύχος 13.
• «Βίοι Παράλληλοι των επί της αναγεννήσεως της Ελλάδος διαπρεψάντων ανδρών», Υπό Αναστασίου Ν. Γούδα, . Τόμος Β’: Παιδεία. Εν Αθήναις: Εκ του Τυπογραφείου Μ. Π. Περίδου, 1870.
• πηγη

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ ΟΠΟΥ ΚΑΙ ΑΝ ΒΡΙΣΚΕΣΤΕ

ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ/ΕΣ ΟΠΟΥ ΚΑΙ ΑΝ ΒΡΙΣΚΕΣΤΕ

ΕΡΧΕΤΑΙ ΛΑΜΠΡΗ... ΤΟ ΠΑΣΧΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ..ΓΕΜΑΤΟ ΜΕ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ (2ο ΜΕΡΟΣ)

ΚΟΚΚΙΝΑ ΑΥΓΑ

Τα αυγά, το πιο χαρακτηριστικό πρωτόγονο σύμβολο που επιβιώνει μέχρι σήμερα, βάφονται συνήθως κόκκινα (τη Μεγ. Πέμπτη), χρώμα παγανιστικό και ξορκιστικό. Οπως αναφέρει ο Γ. Α. Μέγας «χρωματιστά, κυρίως κόκκινα, αυγά μνημονεύονται στην Κίνα, για γιορταστικούς σκοπούς, ήδη τον 5ο αι. και στην Αίγυπτο τον 10ο αι. Τον 17ο αι. τα βρίσκουμε στους Χριστιανούς και τους Μωαμεθανούς, π.χ. στη Μεσοποταμία και τη Συρία, έπειτα στην Περσία και τη Χερσόνησο του Αίμου. Ετσι μερικοί υποθέτουν ότι τα κόκκινα αυγά του Πάσχα διαδόθηκαν, με κάποιο αρχαίο έθιμο των Καλανδών, σε όλη την Ευρώπη και την Ασία, έως την Κίνα και συνδέθηκαν με ντόπια έθιμα του κάθε λαού, αρχική κοιτίδα τους θεωρείται η Αίγυπτος. Κατά τον Fehrle είναι επίσης πιθανό, ότι το βάψιμο των αυγών για λατρευτικούς σκοπούς παρουσιάστηκε αυτοτελώς σε διάφορες περιοχές του κόσμου, όχι σε μία». Στα χωριά της Μακεδονίας τα αυγά βάφονται με κόκκινο ξύλο, την «μπακάμη». Παλιά το πρώτο αυγό το παράχωναν στα αμπέλια, άλλο αυγό τοποθετούνταν στο εικονοστάσι, ενώ τη βαφή που έμενε την παράχωναν στο χώμα, σαφή αναφορά σε πρωτόγονες δοξασίες. Σε κάποια χωριά της Μακεδονίας, όπως οι Ελευθερές, με την μπογιά σημάδευαν το κεφάλι και την πλάτη των μικρών αρνιών, ενώ στη Μαργαρίτα Εδεσσας πίστευαν ότι αν μια χρονιά δε ρίξουν κόκκινα αυγά στο βράχο η σοδειά τους θα καταστραφεί. Από την Ανατολική Θράκη προέρχεται το έθιμο, που συναντάμε στο Αμύνταιο, με τα αγιασμένα αυγά να τοποθετούνται δίπλα στο εικόνισμα.

Ενα από αυτά μένει όλο το χρόνο κοντά στην εικόνα, ενώ όταν έχει καταιγίδα η μητέρα το βγάζει στο μπαλκόνι με την πυροστιά και προσεύχεται για να απομακρυνθούν ο κεραυνός, το χαλάζι, οι πλημμύρες. Τα υπόλοιπα αγιασμένα αυγά θάβονται μετά τη γιορτή της Ζωοδόχου Πηγής στα αμπέλια και στα χωράφια για να δώσουν καλή σοδειά.

Εντονο συμβολισμό έχουν επίσης τα «λαζαράκια» (κουλούρια σε σχήμα σαβανωμένου ανθρώπου), τα «λαζαρικά» που τραγουδούσαν τα παιδιά κρατώντας ένα «λάζαρο», αλλά και τα «βαγιοχτυπήματα» (των Βαΐων) - ελαφρά χτυπήματα με βαγιόκλαδα στις νέες νύφες, για τη δύναμη της γονιμότητας. Τα λουλούδια παίζουν συμβολικό ρόλο και στο στολισμό του επιτάφιου, έθιμο που ανάγεται στην αρχαιότητα και στο νεκρικό στολισμό. Η δε περιφορά του ανθοστόλιστου επιτάφιου και η γενικότερη τελετουργική μυσταγωγία παραπέμπουν σε ανάλογες αρχαίες τελετές και οι εθιμικές συγγένειες με τις αρχαίες παραδόσεις είναι ακόμη πιο ευδιάκριτες σε πολλές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας, όπου οι νοικοκυρές βγάζουν στις πόρτες τη Μεγάλη Παρασκευή φρεσκοφυτεμένα σιτηρά και όσπρια, έθιμο που έχει σαφή αναφορά στους περίφημους κήπους του Αδωνη.

ΤΟ ΤΣΟΥΓΚΡΙΣΜΑ ΤΩΝ ΑΥΓΩΝ

Ο μεν οβελίας συμβολίζει τα πάθη του Χριστού – ο οποίος θυσιάστηκε ως αμνός για τη σωτηρία του λαού του, τα δε αυγά συμβολίζουν την ίδια την πηγή της ζωής και της αναγέννησης. Επιπροσθέτως, λένε, το σπάσιμο του αυγού παραπέμπει και στις ρωγμές που δημιουργήθηκαν στον τάφο του Χριστού πριν από την Ανάστασή Του.
Το αυγό από τα προχριστιανικά χρόνια ήταν άρρηκτα δεμένο με τη ζωή, τη φύση ή και τα δύο μαζί που «συστεγάζονται» στην άνοιξη. Τόσο οι αρχαίοι Έλληνες, οι Πέρσες όσο και οι Κινέζοι δώριζαν αυγά κατά τη διάρκεια της άνοιξης. Ένα από τα λίγα έθιμα που υιοθέτησε και προσάρμοσε στα δικά του δεδομένα ο χριστιανισμός. Όσο για την καταλυτική επικράτηση του κόκκινου χρώματος στ’ αυγά, υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Μία από αυτές λέει ότι συμβολίζει το αίμα του Χριστού όταν ο Ρωμαίος στρατιώτης Τον χτύπησε με τη λόγχη. Μία άλλη λέει ότι όταν αναστήθηκε ο Χριστός, το είπαν σε μία γυναίκα που κρατούσε στην αγκαλιά της αυγά. Εκείνη δεν το πίστεψε και απάντησε ότι ο Χριστός θ’ ανασταινόταν μόνον αν τα αυγά που κρατούσε γίνονταν κόκκινα. Όπως και έγινε…
Μια άλλη εκδοχή του πασχαλινού αυγού είναι η σοκολατένια. Είδος πολυτελείας κάποτε, η σοκολάτα ήταν αποκλεισμένη από τη σεμνότητα και την ταπεινότητα της νηστίσιμης διατροφής. Έτσι, με το πού ερχόταν η Ανάσταση, επιτρεπόταν και η χλιδή προσαρμοσμένη στο έθιμο. Και φυσικά το βάψιμο των αυγών δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Λέγεται ότι ξεκίνησε από τις χώρες της Ανατολής, ενώ εκτείνεται μέχρι τη Λατινική Αμερική. Οι άλλες συνήθεις χρωματικές παραλλαγές του σε άλλες χώρες είναι το μαύρο και το λευκό.
Το πρώτο για τα Πάθη και το δεύτερο για την Ανάσταση.
Είναι αναπόσπαστο «συστατικό» του πασχαλινού τραπεζιού. Είναι ένα από τα πρώτα εδέσματα με τα οποία θα δώσουμε τέλος στη νηστεία του Πάσχα.

Ενάρετοι κύκλοι

Τα αυγά δεν είναι μόνο για τσούγκρισμα: αντιπαρέρχομαι την άποψη των Ορφικών, οι οποίοι δεν τρώνε αυγά επειδή τους θυμίζουν τη ζωή (η οποία, όσο και αν ανακυκλώνεται, δεν παύει να είναι κλούβια), και τα προτείνω ως μέρος της πασχαλινής ιεροτελεστίας.
Πόσο μπορεί να μας ενδιαφέρουν οι έριδες για τον ακριβή συμβολισμό των πασχαλινών αυγών; Όχι και πολύ, εδώ που τα λέμε, αλλά ίσως τουλάχιστον όσο και το ποιος θα βγει νικητής από το… τσούγκρισμά τους – με τη μύτη ή με τον κώλο – το αναστάσιμο βράδυ ή ανήμερα της Λαμπρής. Ποιον να πιστέψουμε, λοιπόν; Υπάρχουν αυτοί που επιμένουν στη συμβολική αναφορά – δια του αυγού – στη γονιμότητα και τη δημιουργία. Στην γέννηση, συνεπώς, η οποία προϋποθέτει μια φάση κυοφορίας – επώασης, για την ακρίβεια, εδώ του «εν σπέρματι» σωτήριου λόγου. Δεν θέλουν να ακούσουν για γεννητούρια οι άλλοι. Πλεονασμός θα ήταν, άλλωστε, ισχυρίζονται, μετά την άλλη επίσημη γιορτή των Χριστουγέννων, οπότε και δεν τρατάρουμε βέβαια βαμμένα κόκκινα αυγά, αλλά μελομακάρονα και κουραμπιέδες. Το αυγό, κατ’ αυτούς, δεν παραπέμπει στη γέννηση, αλλά στην αναγέννηση του κόσμου. Εμφραίνει την περιοδική ανανέωση της φύσης (στην καρδιά της άνοιξης βρισκόμαστε έτσι κι αλλιώς) και, ειδικότερα στην περίπτωση της χριστιανικής πίστης, την προσδοκία της ανάστασης, η οποία θα πρέπει να οριστεί όχι τόσο ως ξεκίνημα αλλά ως νόστος, επιστροφή, επανάληψη. (Επανάληψη τίνος πράγματος; Επιστροφή, δηλαδή, σε ποια κατάσταση; Μα, υποθετικά έστω – νοερά και πολύ παρηγορητικά – στη χαρισάμενη ζωή πριν από την «πτώση»).
Ποιον θα ανακηρύξουμε νικητή; Ποιανών τα αυγά είναι πιο γερά; Των δεύτερων, μάλλον. Όλα συνηγορούν στο ότι το αυγό εν προκειμένω (μιλούμε βέβαια για τα ελληνοχριστιανικά λατρευτικά έθιμα) δηλώνει την ανακύκλωση και όχι τη δημιουργία των πραγμάτων. Έχουμε δε και μία απόκρυψη αλλά εξαιρετικά εύγλωττη απόδειξη εκ του αντιθέτου: οι Ορφικοί, οι οποίοι καταδικάζουν οποιαδήποτε επιθυμία μετενσάρκωσης και γενικότερα την ιδέα της περιοδικής επαναφοράς στην ύπαρξη – προγραμματικός στόχος τους η «αποπνευμάτωση» του ατόμου και η οριστική απαλλαγή του από το ελεεινό σαρκικό φορτίο – απαγορεύουν όχι μόνο τη συμβολική αλλά και την υλική κατανάλωση αυγών. Δεν τρώνε αυγά, με δύο λόγια, επειδή τους θυμίζουν τη ζωή η οποία, όσο κι αν επιμείνει να ανακυκλώνεται, δεν παύει να είναι κλούβια!
Αποψή τους. Εμείς, βέβαια, θα ξανατσουγκρίσουμε και θα ξαναφάμε μπόλικα αυγά φέτος το Πάσχα. Οι πιστοί ανάμεσά μας θα το πράξουν με τη βεβαιότητα ότι «αληθώς ανέστη» ο Κύριος, πατώντας δια του θανάτου του το θάνατο και δείχνοντάς μας το δρόμο για μια καινούρια – καθαρμένη από τους πρότερους πειρασμούς – ζωή. Για τους άθεους, που θα θελήσουν οπωσδήποτε να συμμετάσχουν και αυτοί στο πανηγύρι χωρίς να συμμερίζονται κατ’ ανάγκη την πίστη στην αιώνια ζωή, έχω να προτείνω ως παρηγοριά τη φόρμουλα των γενετιστών: η κότα δεν είναι παρά ο τρόπος του αυγού να κάνει ένα ακόμα αυγό. Στον πυρήνα της ζωής ξαναγυρνάμε και μ’ αυτήν τη διατύπωση. Της ζωής, που για ένα μόνο πράγμα νοιάζεται: για την αέναη μεταβίβασή της και τη διαιώνισή της συνεπώς, μέσα από διαρκείς – κάθε φορά πιο επιτυχείς και πολύπλοκους – μετασχηματισμούς.

ΜΕΓΑΛΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΙ-Ο ΠΕΡΙΕΡΓΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ EUGENIO RECUENCO ( ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΔΟΥΛΕΙΑΣ ΤΟΥ)

ΕΡΧΕΤΑΙ ΛΑΜΠΡΗ... ΤΟ ΠΑΣΧΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ..ΓΕΜΑΤΟ ΜΕ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ

Τα πασχαλινά αυγά συμβολίζουν την ίδια την πηγή της ζωής και της αναγέννησης

Κόκκινο, κατακόκκινο αυγό, φρεσκοβαμμένο, γυαλισμένο, σφιχτό, αγκαλιασμένο στην παλάμη. Χρόνια πολλά. Χριστός Ανέστη. Κρατς… Από την άλλη τώρα.. Και του χρόνου…

Το πιο ειρηνικό κι αγαπησιάρικο τσούγκρισμα είναι αυτό των πασχαλινών αυγών που, σύμφωνα με το έθιμο βάφεται την Μεγάλη Πέμπτη, και το σπάζουμε από μεθαύριο το βράδυ της Ανάστασης και το τρώμε μαζί με τη μαγειρίτσα. Και ποιο άλλο, άραγε, καταλληλότερο για να συμβολίσει με τη ρωγμή στο τσόφλι του την ανάσταση, την έναρξη αυτού που λέμε μια νέα ζωή; Η άποψη της Εκκλησίας, που δεν τα πάει και πολύ καλά με τα λαϊκά έθιμα καθώς πολλά από αυτά τα θεωρεί ελαφρώς παγανιστικά ή ειδωλολατρικά, είναι μεγάθυμη για το αρνί και τα κόκκινα αυγά. Ο μεν οβελίας συμβολίζει τα πάθη του Χριστού – ο οποίος θυσιάστηκε ως αμνός για τη σωτηρία του λαού του, τα δε αυγά συμβολίζουν την ίδια την πηγή της ζωής και της αναγέννησης. Επιπροσθέτως, λένε, το σπάσιμο του αυγού παραπέμπει και στις ρωγμές που δημιουργήθηκαν στον τάφο του Χριστού πριν από την Ανάστασή Του.
Το αυγό από τα προχριστιανικά χρόνια ήταν άρρηκτα δεμένο με τη ζωή, τη φύση ή και τα δύο μαζί που «συστεγάζονται» στην άνοιξη. Τόσο οι αρχαίοι Έλληνες, οι Πέρσες όσο και οι Κινέζοι δώριζαν αυγά κατά τη διάρκεια της άνοιξης. Ένα από τα λίγα έθιμα που υιοθέτησε και προσάρμοσε στα δικά του δεδομένα ο χριστιανισμός. Όσο για την καταλυτική επικράτηση του κόκκινου χρώματος στ’ αυγά, υπάρχουν διάφορες εκδοχές.

ΜΟΣΧΑ: ΕΚΘΕΣΗ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ KARL FABERGE ΣΤΟ ΚΡΕΜΛΙΝΟ

ΠΗΓΗ:NEWSN.WORDPRESS.COM

ΠΩΣ ΜΕΡΙΚΑ ΚΥΡΙΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΕΓΙΝΑΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΜΑΣ ΖΩΗ

Από τo κύριo όvoμα στo oυσιαστικό
Οι λέξεις τoυ λεξιλoγίoυ μας πoυ έχoυv τηv αφετηρία τoυς σε κύρια ovόματα, ovόματα πρoσώπωv ή λαώv ή γεωγραφικά ovόματα (πόλεωv, πoταμώv, κτλ.) είvαι πoλύ περισσότερες απ' όσες θα υπέθετε καvείς. Γιατί πρoέλευση από κάπoιo κύριo όvoμα δεv βρίσκoυμε μόvo στηv oρoλoγία τωv φυσικώv επιστημώv με τα βατ, τα βoλτ, τα αμπέρ και τα διάφoρα φαιvόμεvα Ντόπλερ, όπου η ορολογία είvαι κατά μέγα μέρoς βασισμέvη στα ovόματα τωv διαφόρωv εφευρετώv, oύτε μόvov στoυς πoλυπoίκιλoυς -ισμoύς. Πoλλές ακόμα είvαι oι λέξεις πoυ έλκoυv τηv καταγωγή από κάπoιov άvθρωπo ή κάπoιov τόπo, μόvo πoυ αυτό δεv φαίvεται με πρώτη ματιά.
Η oρoλoγία τoυ φαγητoύ και τoυ vτυσίματoς έχει πάρα πoλλά δείγματα vα δώσει. Ας δoύμε μερικά από τov τελευταίo τoμέα: η μoυσελίvα δεv είvαι παρά έvα κεvτημέvo ύφασμα πoυ ερχόταv (τov καιρό τoυ Μάρκo Πόλo) από τηv εξωτική Μoσoύλη. Τα παvτελόvια ετυμoλoγoύvται από τov Παvταλεόvε, έvαv κωμικό ήρωα της βεvετικής Κoμμέvτια vτελ 'Αρτε πoυ τα φoρoύσε. Η ζακέτα πρoέρχεται από τo κύριo όvoμα Ζακ, παρατσoύκλι περιφρovητικό πoυ δίvαv στo Μεσαίωvα στoυς χωριάτες.

"Το πιο όμορφο αντικείμενο από χρυσό στον πλανήτη"

Αρχαιοελληνικοί θησαυροί σε στρατηγικής σημασίας έκθεση στην Οξφόρδη
- "Από τον Ηρακλή στον Αλέξανδρο" στο μουσείο Ashmolean ως τις 29 Aυγούστου
- Η μεγαλύτερη έκθεση κλασσικών αρχαιοτήτων που έγινε ποτέ στη Βρετανία
- Αφηγείται την ιστορία των βασιλιάδων και των βασιλισσών της Μακεδονίας
- "Το πιο όμορφο αντικείμενο από χρυσό που βρίσκεται σήμερα στον πλανήτη", ανάμεσα στα εκθέματα
- Άγγλος ιστορικός-μελετητής: «αυτοί που υποστηρίζουν ότι τα Σκόπια είναι η Μακεδονία είναι τουλάχιστον ανιστόρητοι. Είναι σαν να υποστηρίζει κάποιος ότι η Οξφόρδη είναι στη Λευκορωσία»
- Μουσείο με περισσότερους από 1 εκατ. επισκέπτες το χρόνο
Με ένα θερμό μήνυμα από τον Υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού της Ελλάδας Παύλο Γερουλάνο, ο Πρέσβης της Ελλάδας στη Μεγάλη Βρετανία Αριστείδης Σάνδης εγκαινίασε χθες το απόγευμα στο Μουσείο Ashmolean της Οξφόρδης την έκθεση «Από τον Ηρακλή στον Αλέξανδρο», παρουσία του Υπουργού Πανεπιστημίων & Επιστημών της Βρετανίας David Willetts, του βρετανού Πρέσβη στην Αθήνα, ακαδημαϊκών, αρχαιολόγων, διπλωματών, εκπροσώπων των ΜΜΕ, ομογενών και φοιτητών.
Στην ομιλία του ο κ. Σάνδης, υπογράμμισε μεταξύ άλλων, τη σημασία της έκθεσης, η οποία είπε αποδεικνύει την ελληνικότητα της Μακεδονίας όπως αυτή προκύπτει από τις σημαντικές ανασκαφές των κ. Ρωμαίου, Ανδρόνικου και σήμερα της ομάδας της κ. Κοτταρίδη.
Η έκθεση, η οποία τελεί υπό την αιγίδα του Έλληνα Πρωθυπουργού κ. Γιώργου Παπανδρέου, διοργανώθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας και το Ashmolean, σε συνεργασία με την Ελληνική Πρεσβεία στο Λονδίνο και θα παραμείνει ανοιχτή μέχρι 29 Αυγούστου.
Περιλαμβάνει περισσότερα από 550 εκθέματα, τα οποία έχουν έρθει πρόσφατα στο φως από τις ανασκαφές στις Αιγές, την αρχαία πρωτεύουσα της Μακεδονίας, τα περισσότερα από τα οποία εκτίθενται για πρώτη φορά εκτός Ελλάδας, ενώ ορισμένα από αυτά δεν έχουν παρουσιαστεί ποτέ στο κοινό.

Γεγονός μοναδικής πολιτιστικής σημασίας
Ο Robin Lay Fox, ιστορικός και καθηγητής αρχαίας ιστορίας στην Οξφόρδη που έχει ασχοληθεί ειδικότερα με την ιστορία της Μακεδονίας και του Μεγάλου Αλεξάνδρου - εμφανώς συγκινημένος - χαρακτήρισε με έμφαση την έκθεση «τη μεγαλύτερη έκθεση κλασσικών αρχαιοτήτων που έχει