Η βιομηχανία παραγωγής του αναλγητικού «Αλγκόν»
Τα μεγαλύτερα εργοστάσια της οδού Πειραιώς στήθηκαν σχεδόν στη σειρά, στο νότιο τμήμα της, από το 1883 έως το 1926. Πρώτα, η ΧΡΩΠΕΙ, η «Χρωματουργεία Πειραιώς» (1883), δημιούργημα των χημικών Σπήλιου και Λεόντιου Οικονομίδη. Στη συνέχεια, η «Ανώνυμος Αγγειοπλαστική Εταιρεία - Κεραμεικός» (1911) από τον χημικό Ν. Κανελλόπουλο, συνιδρυτή επίσης, της βιομηχανίας «Λιπασμάτων Δραπετσώνας» και της τσιμεντοβιομηχανίας «Τιτάν», τον Λεόντιο Οικονομίδη, τον πολιτικό μηχανικό Αλέξανδρο Ζαχαρίου και άλλους. Ολοι, συνιστούν τη θρυλική παρέα των συμφοιτητών του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης, τον «κύκλο της Ζυρίχης», οι οποίοι από τις αρχές του 20ού αιώνα απογείωσαν την ελληνική βιομηχανία καθιστώντας την άκρως ανταγωνιστική μέχρι και το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ακολούθησαν αργότερα, η ελαιουργία «Ελαΐς» (1920), του Αριστ. Μακρή και των συνεταίρων του και η βιομηχανία σοκολάτας και κακάο ION των αδελφών Δ. και Π. Μαρούλη (1926).
Η ΧΡΩΠΕΙ εξελίχθηκε ως κλάδος της χημικής βιομηχανίας ύστερα από την εργαστηριακή ανακάλυψη της ανιλίνης, παραγώγου του άνθρακα, που χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή συνθετικών χρωστικών υλών, οι οποίες υποκατέστησαν τα φυσικά χρώματα κυρίως στην κλωστοϋφαντουργία.
Εμεινε, όμως, περισσότερο γνωστή για τη δημιουργία του αναλγητικού «Αλγκόν», της ελληνικής δηλαδή εκδοχής της ασπιρίνης.
Οικογενειακή επιχείρηση
Εμφανίσθηκε το 1883, αρχικά ως μικρή ομόρρυθμη εταιρεία με την επωνυμία «Σπήλιος Α. Οικονομίδης και Σία». Το 1899, τέθηκε ο θεμέλιος λίθος των εγκαταστάσεών της στο Νέο Φάληρο. Ο ιδρυτής της, Σπήλιος Οικονομίδης σπούδασε χημεία στο Γκρατς και υπήρξε συνεργάτης του Γερμανού δημιουργού της ασπιρίνης Αντολφ Μπάγιερ. Η επιχείρηση, όπως οι περισσότερες σύγχρονές της, ήταν οικογενειακή, καθώς απασχολήθηκαν σ’ αυτήν και οι τέσσερις αδελφοί του Σπήλιου, Λεόντιος, Κλεομένης, Χαρίλαος και Γεώργιος, όπως και οι εξ αγχιστείας συγγενείς Σωτήριος Σοφιανόπουλος και Αχιλλέας Καραμεσίνης. Στενότερος συνεργάτης του Σπήλιου Οικονομίδη ήταν ο Λεόντιος, στον οποίο οφείλεται η επέκταση και ακμή της επιχείρησης και η μετατροπή της σε ανώνυμη εταιρεία. Ο Λεόντιος Οικονομίδης, είχε κι αυτός σπουδάσει χημεία στο Μόναχο και συνέχισε στη Ζυρίχη, φοιτώντας στο περίφημο Πολυτεχνείο όπου και γνώρισε αρκετούς από τους συγχρόνους του και αργότερα πρωτοπόρους της ελληνικής βιομηχανίας, όπως οι Ν. Κανελλόπουλος, Ι. Αραπίδης, Α. Χατζηκυριάκος, Ι. Ρουσσόπουλος κ.ά. με τους οποίους ανέπτυξε στενή φιλία και αργότερα συνεργασία.
Μέσα σε λίγα χρόνια από τη λειτουργία της, η ΧΡΩΠΕΙ κατέκτησε ηγετική θέση σε ολόκληρο τον κλάδο της ελληνικής χρωματουργίας σε μια περιόδο κατά την οποία η παραγωγή συνθετικών χρωστικών υλών αποτελούσε για την ελληνική και ευρωπαϊκή αγορά, κεντρική δραστηριότητα. Με την έκρηξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η ελληνική χρωματουργία κλήθηκε να συμβάλει στην πολεμική προσπάθεια. Διατηρήθηκε και μετά τον πόλεμο και μέχρι το 1948 εκπροσωπούνταν ακόμη από τη νέα γενιά της οικογένειας Οικονομίδη. Δύο χρόνια αργότερα, όμως, το 1950, θα περάσει στην αποκλειστική διαχείριση του Σ. Σοφιανόπουλου, την περιόδο που ο κλάδος των χρωμάτων αρχίζει να ολοκληρώνει τον κύκλο του, όπως και η διαχείριση της επιχείρησης από την οικογένεια Οικονομίδη.
Μετά το 1950, επιχειρείται ριζικός επαναπροσανατολισμός της παραγωγής και της στρατηγικής προς άλλους τύπους προϊόντων, π.χ. ζωοτροφές, ενώ συνεχίζεται η παρασκευή φαρμάκων και χημικών προϊόντων και η παραγωγή του «Αλγκόν». Δεκαετία του ’70 και προσπάθεια ενασχόλησης –χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία– με την παραγωγή επιχρισμάτων. Η εταιρεία συνεργάζεται με την Imperial Chemical Industries (ICI), προκαλώντας, παροδικά, ανησυχία στις υπόλοιπες ελληνικές ομοειδείς βιομηχανίες που έχουν στο μεταξύ αναπτυχθεί. Στις αρχές του ’80 εντάσσεται στις προβληματικές επιχειρήσεις και κλείνει οριστικά το 1989.
