Ο ΑΚΟΝΙΣΤΗΣ
Κύριο εργαλείο του ακοντιστή ήταν ο ποδοκίνητος τροχός. Ο ακονοτροχός ήταν φτιαγμένος από ειδική πέτρα,τη σμυριδόπετρα από τη Νάξο. Μπορεί να ήταν ατόφια, συμπαγής, επεξεργασμένη σμύριδα ή σμυριδόσκο-νη συμπιεσμένη μέσα σε καλούπι. Ο τροχός είχε διάμετρο περίπου 30 εκατοστών και στηριζόταν πάνω σε τέσσερα ξύλινα πόδια ύψους ενός μέτρου. Ήταν συνδεμένος με ένα λουρί (ιμάντα) που κατέληγε σε ένα πετάλι, όπως του ποδηλάτου ή της ραπτομηχανής. Όταν ο ακονιστής πατούσε το πετάλι, η περιστροφική κίνηση μεταδιδόταν στον τροχό. Η κίνηση του τροχού ήταν τόσο γρήγορη όσο περιστρεφόταν περισσότερο το πετάλι. Ο τροχιστής ακουμπούσε τα μαχαίρια στον τροχό με κατάλληλη κλίση και με την τριβή έβγαιναν δέσμες από σπίθες, που έμοιαζαν με ουρά κομήτη. Άλλα εργαλεία του ακονιστή ήταν η τανάλια, η πένσα,τα σφυριά και οι λίμες.
Για μένα, όμως, παραμένει μια αξέχαστη φιγούρα των παιδικών μου αναμνήσεων ο πλανόδιος ακονιστής. Σκυμμένος από το βαρύ φορτίο που κουβαλούσε στην πλάτη, έφτανε από χωριό σε χωριό. Γύριζε τις γειτονιές, στα καλντερίμια και στους χωματόδρομους, φωνάζοντας «ψαλίδια, μαχαίρια, ακονίζωωω…, ο ακονιστήηης…». Κατά διαστήματα, ξεφορτωνόταν το βαρύ φορτίο του, ακουμπούσε κάτω τα εργαλεία του, έπαιρνε μιαν ανάσα και ξαναφώναζε με όση δύναμη είχε.
Δεν αργούσαν να φτάσουν οι κάτοικοι, κρατώντας τσεκούρια, κλαδευτήρια, σκαλίδες, μαχαίρια κ.λπ.,για ακόνισμα. Εμείς οι πιτσιρικάδες, τσούρμο ολόκληρο, παρατηρούσαμε με περιέργεια αλλά και θαυμασμό τις σπίθες που ξεπηδούσαν από τον τροχό.
Ο ακονιστής καμάρωνε που τόσος κόσμος παρακολουθούσε την τέχνη του. Έστριβε το μουστάκι του. άπλωνε τα υπόλοιπα εργαλεία του και δοκίμαζε σε ξύλα τα ακονισμένα μαχαίρια για να τους αποδείξει ότι έγινε καλή δουλειά. Κατά διαστήματα, έριχνε λίγο νερό στον τροχό για να κρυώνει και να λειτουργεί καλύτερα.
Οι πλανόδιοι ακονιστές ήσαν κυρίως ηπειρώτες και τσιγγάνοι. Τα χρόνια τα παλιά, οι ακονιστές, οι γανωτζήδες και οι διάφοροι πραματευτάδες έδιναν μιαν ευχάριστη νότα με την παρουσία τους στα χωριά. Σημειώνουμε ότι ο κουρέας ακονίζει τα ξυράφια του πάνω σε ένα λουρί και ο χασάπης σε μια στρογγυλή λίμα. Στα χωριά οι γεωργοί βρίσκουν στο βουνό κάτι άσπρες μαλακές πέτρες, ταακόνια, και εκεί ακονίζουν τα διάφορα εργαλεία, τρίβοντας τα επάνω στην πέτρα και ρίχνοντας λίγο νερό.
Μεταφορικά χρησιμοποιούμε μερικές φράσεις. Όταν κάποιος ετοιμάζεται να φάει κάτι με λαιμαργία λέμε ότι ακονίζει τα δόντια του. Όταν κάποιος ετοιμάζεται να κάνει φραστική επίθεση λέμε ότι ακονίζει τη γλώσσα του, ενώ όταν γράφει με οξύτητα εναντίον κάποιου, ακονίζει την πένα του.
Σήμερα δεν ακούγεται η φωνή του ακονιστή στα χωριά η ακόμα ακια στις φτωχογειτονιές . Άλλο ένα θύμα προστέθηκε στον κατάλογο της τεχνολογίας και της εκβιομηχανοποίησης. Έμεινε όμως η μαντινάδα που λέει:
Ήθελα να ‘μουν τροχατζής με τον τροχό στον ώμο για να περνώ ελεύθερα στ’ αγάπης μου το δρόμο
WIKIPEDIA-ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ
