Posted on Αυγούστου 3, 2011 by nnews | Επεξεργασία
Η μουσική στην αρχαιότητα είχε μια πιο ευρεία έννοια από την σημερινή. Δεν ήταν μόνο η οδός του μουσικού αλλά το σύνολο των τεχνών που προστατεύονταν από τις εννέα μούσες και διοικούνταν από τον θεό Απόλλωνα. Είναι η επίτευξη της Αρμονίας μέσα από την ομορφιά. Η αρμονία πρέπει να αντανακλάται σε όλους τους φορείς του ανθρώπου.
Η καθηγήτρια Δέλια Γκουθμαν μας λέει σχετικά με την αρμονία «Θέλεις να είσαι ευτυχισμένος; Καλλιέργησε την αρμονία. Όταν μας μαθαίνουν μουσική και μας δίνουν τον πρώτο ορισμό της αρμονίας, μας λένε ότι είναι η τέχνη να ξέρουμε να συνδυάσουμε τους ήχους… και τις σιωπές βέβαια. Πιστεύω ότι σε μας η αρμονία έγκειται στο να συνδυάσουμε τις δράσεις και τις αναπαύσεις, προσπαθώντας οι αναπαύσεις να μην είναι πολύ μακροχρόνιες και οι δράσεις να μην είναι πολύ βιαστικές. Η αρμονία είναι να συνδυάσουμε, να ξέρουμε να συνδυάσουμε τα πράγματα. Πόσες φορές μας λείπει αρμονία, γιατί πιστεύουμε ότι η συγκίνηση και ο νους είναι εχθροί; Με κανένα τρόπο! Αυτός που τα συνδυάζει έχει καταφέρει την πιο δύσκολη από τις αρμονίες. Το να συνδυάσουμε την καρδιά με τη σκέψη είναι αρμονία. Το να συνδυάσουμε τη σκέψη με τη διαίσθηση είναι αρμονία.» (D.S.G)
Η καθηγήτρια Δέλια Γκουθμαν αναφέρει «Πιστεύουμε ότι το βασικό είναι να ξυπνήσουν τα ανώτερα συναισθήματα, τόσο στον καλλιτέχνη όσο και στους αποδέκτες της τέχνης».
«Πρέπει να θυμηθούμε ότι μέσα στον ψυχικό κόσμο υπάρχουν διάφορα υποσώματα , άλλα κατώτερα και άλλα ανώτερα υποσώματα. Τα ανώτερα υποσώματα του αστρικού βοηθούν να στερεωθούν , να στερεοποιηθούν τα συναισθήματα. Τα κατώτερα υποσώματα του αστρικού είναι αυτά που μας κάνουν να περάσουμε χωρίς να καταλάβουμε τους λόγους από μια κατάσταση σε άλλη με διακυμάνσεις…. Η αληθινή εσωτερική ζωή βρίσκεται σε πιο υψηλά επίπεδα δηλ στα πιο ανώτερα υποσώματα του αστρικού , στα νοητικά σώματα και σε ότι υπάρχει από το εγώ. Δηλ από το πραγματικό άτομο. Και όταν λέει ο ΧΑΛ ότι η εσωτερική ζωή είναι απαραίτητη αναφέρεται σε αυτήν ανώτερου χαρακτήρα.»
Η ανάπτυξη των ανώτερων συναισθημάτων όπως του δικαίου, του ηρωισμού, του ωραίου, του αγαθού, είναι βασική προϋπόθεση στον σημερινό άνθρωπο για την κατάκτηση της εσωτερικής αρμονίας που να αντανακλάται σε μια ανάλογη εξωτερική αισθητική.
Ο Εσωτερικός άνθρωπος
Η μουσική βοηθά στην καλλιέργεια των ανώτερων συναισθημάτων στον άνθρωπο για αυτό η μουσική να ακούγεται ενεργητικά. Αυτό που χρειάζεται είναι να είμαστε ανοιχτοί και ελεύθεροι να συγκεντρωθούμε στην μουσική δηλ να ακούω χωρίς να κάνω κάτι άλλο συγκεντρώνομαι σε αυτήν. Το ίδιο με τους ανθρώπους να ακούμε κάποιον προσεχτικά για να τους κατανοήσουμε από την καρδιά. Η μουσική είναι το σώμα αλλά από πίσω κρύβεται η ψυχή που είναι τι θέλει να μας πει μέσω της μουσικής. Αισθανόμαστε μια πραγματικότητα με την μουσική που είναι ένα συναίσθημα και ένα μήνυμα.
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ
ΣΚΕΨΕΙΣ
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
ΑΝΑΠΝΟΗ
ΑΚΟΗ
Το πρώτο επίπεδο είναι ακούω και τίποτε άλλο η μουσική χαλαρώνει τους μυς. Με την μουσική θέλουμε να ταλαντευόμαστε, το σώμα από μόνο του θέλει να κινηθεί. Είναι να παρατηρούμε αν οι ρυθμοί εντείνονται ή πέφτουν, να αισθανόμαστε την ενέργεια και αυτό αντιστοιχεί στο επίπεδο της αναπνοής. Με άλλες μουσικές συνθέσεις γεννιούνται άλλα συναισθήματα όπως του να θέλω να προστατευτώ ή να αισθάνομαι αγωνία και έτσι μπορώ να αισθανθώ και αυτό αντιστοιχεί στο επίπεδο των συναισθημάτων.
Οι εικόνες είναι μεταξύ νου και συναισθήματος μπορούν να γίνουν ανώτερο συναίσθημα αλλά και ιδέα. Όταν ήμασταν παιδιά μαθαίναμε την λέξη ενός αντικειμένου και αυτό δημιουργούσε χαρά επειδή γνωρίζαμε το όνομα. Έτσι συνδυάζουμε μια ιδέα με το συναίσθημα. Μια ιδέα δεν θα μπορούσαμε να την καταλάβουμε αν δεν υπήρχε το αστρικό. Εδώ παίζει σημαντικό ρόλο η δημιουργική φαντασία, είναι να βλέπουμε συγκινήσεις, και να τις συνδέουμε με κάποιο αντικείμενο η πρόσωπο για να τις παγιδεύσουμε. Αυτή η σύνδεση είναι που μας επιτρέπει να βλέπουμε συγκινήσεις. Μπορεί να συσχετισθεί με χρώμα. Η σύνδεση με κάποιο πρόσωπο αποβλέπει στην αναγνώριση του συναισθήματος σε κάποιο άλλο πρόσωπο. Δεν είναι απαραίτητο να είναι πρόσωπο μπορεί να είναι ζωγραφικός πίνακας, μουσική κ.α. Η φαντασία είναι για να ανυψώσουμε την συνείδηση.
Τέλος οι πραγματικές ιδέες δεν είναι σκέψεις αλλά προέρχονται από το «οίδα» που σημαίνει γνωρίζω. Βλέπουμε ιδέες. Αλλά τις ιδέες καθ’ αυτές ούτε σαν ορισμό, ούτε σαν εικόνα. Αλλά την ουσία των ιδεών, η καθαρή ιδέα. Να κυνηγήσουμε ιδέες είναι να πάμε στο Βούδι και να τις κατεβάσουμε. Κάθε καινούργια έμπνευση, ανακάλυψη κατεβαίνει από το Βούδι και ενσαρκώνεται. Ο καλλιτέχνης λειτουργεί με Βούδι, οι μούσες λειτουργούν εκεί.
Ανάπτυξη και καλλιέργεια
«Όταν οι τρόποι της μουσικής αλλάζουν τα τείχη της πόλης σείονται» – Πλάτων
Η ανάπτυξη του εσωτερικού ανθρώπου βρίσκει γόνιμα παραδείγματα ανάπτυξης στις διάφορες φάσεις εξέλιξης της μουσικής, της μουσικής εκείνης την οποία ονομάζουμε Δυτική και αποτελεί την βάση, την παράδοση της σημερινής μουσικής.
Η παράδοση της σημερινής μουσικής ξεκινά στον Μεσαίωνα. Είναι μια περίοδος από το 800 – 1400 μΧ κατά την οποία η εκκλησία ήταν το κέντρο της κοινωνικής ζωής αλλά και της μάθησης και των τεχνών. Η μουσική αυτής της περιόδου είναι η Γρηγοριανή. Είναι μονοφωνική έχοντας μια μελωδική γραμμή χωρίς συνοδεία οργάνων. Όλες οι συνθέσεις είναι αφιερωμένες στο θείο και αποβλέπουν στην ένωση του ανθρώπου με τον θεό. Η βάση της Γρηγοριανής μουσικής είναι η πνευματικότητα, η ανάπτυξη του θρησκευτικού συναισθήματος, είναι η ζωή που εμψυχώνει τις μορφές εκείνης της εποχής. Γύρω στο 1200 μΧ γεννιέται η πολυφωνία δηλ δύο οι περισσότερες φωνές που ακούγονται ταυτόχρονα. Η θεολογική τριάδα μέχρι τότε ήταν αρσενική αλλά στην συνέχεια εμφανίζεται η Παναγία και γίνεται μυστικιστική. Είναι η εποχή των καθεδρικών ναών. Είναι οι χώροι ένωσης γης και ουρανού και έτσι η συνδυάζεται ο 2ος με τον 3ο λόγο η μουσική με την αρχιτεκτονική.
Στην Αναγέννηση η μουσική δεν αναπτύσσεται μόνο μέσα στα μοναστήρια. Βλέπουμε μια εξάπλωση της ζωής σε όλα τους τομείς του πολιτισμού και στην Τέχνη. Είναι η περίοδος από το 1400-1600 μΧ. Επανέρχονται στο φώς τα ιδεώδη της αρχαίας Ελλάδας και η τυπογραφική επανάσταση βοηθά στην εξάπλωση της μουσικής σε περισσότερο κόσμο. Νέα όργανα ανακαλύπτονται πρόγονοι σύγχρονων οργάνων όπως το πιάνο. Εκτός από το θρησκευτικό συναίσθημα, εξυμνείται και καλλιεργείται το συναίσθημα του ωραίου, και του δικαίου, εξυμνείται η φύση και η ζωή. Είναι η Άνοιξη της μουσικής. Ένα χαρακτηριστικό είναι ότι οι συνθέσεις ξεκινούν από ταυτοφωνία δηλ και οι δύο φωνές από την ίδια νότα, στην συνέχεια αναπτύσσεται η μουσική με την χρήση διαφορετικών διαστημάτων και στο τέλος καταλήγουμε πάλι στην ταυτοφωνία. Γέννηση – Ζωή – Θάνατος, μπαίνουμε σε μια εσωτερική διάσταση της μεταμόρφωσης ότι ζωή και θάνατος είναι σημεία που πάνε και έρχονται.
Στην Μπαρόκ εποχή (1600 – 1750 μΧ) μια μεγαλύτερη έκφραση συναισθημάτων. Είναι η εποχή που γεννιέται το κονσέρτο, η αντίστιξη. Τα μουσικά όργανα υποστηρίζουν τις φωνές και δημιουργούν ένα σύνολο. Η μουσική τέχνη υπηρετεί την μουσική και είναι εδώ που εισερχόμαστε στην καρδιά και στον νου της μουσικής.
Στην Κλασσική περίοδο (1750-1820) υπάρχει πολύ μεγάλη ανάπτυξη της μελωδικής έκφρασης και την χρήση των διαφόρων χρωματισμών των οργάνων. Διαρκεί μόνο 70 χρόνια. Μέσα σε αυτή την περίοδο βλέπουμε μια έξαρση του Ηρωικού συναισθήματος. Το Θεϊκό εδώ δεν είναι το σημαντικό αλλά ο ήρωας τα κατορθώματα.
Η Ρομαντική εποχή (1850 – 1920) είναι η εποχή κατά την οποία οι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν πολλά στοιχεία από την παραδοσιακή τοπική μουσική για να εκφράσουν την πολιτιστική τους ταυτότητα. Δίνεται βάση στην μελωδία και η αρμονία απομακρύνεται από τους κανόνες και της ισορροπία της κλασσικής περιόδου. Η Ρομαντική περίοδος εστιάζεται στον Βιρτουόζο καλλιτέχνη και πολλοί συνθέτες ήταν βιρτουόζοι οργανοπαίχτες. Εδώ συναντάμε όλα τα συναισθήματα από τα κατώτερα μέχρι τα ανώτερα.
Η μοντέρνα περίοδος (1920- ) είναι περισσότερο εγκεφαλική μουσική. Είναι μια εναντίωση στα συναισθήματα. Δίνεται πολύ μεγάλη σημασία στην μορφή και ξεχνιέται το κομμάτι της ζωής, σχεδόν δεν είναι μουσική.
Η καλλιέργεια και η ανάπτυξη του εσωτερικού ανθρώπου συνίσταται στην ανάπτυξη των ανώτερων συναισθημάτων μέσο της μουσικής. Μέσα από όλες αυτές της περιόδους χρειάζεται να επιλέξουμε εκείνες που βοηθούν στην εξύψωση των συναισθημάτων του καλού, του δικαίου, του αληθινού και του ωραίου που τόσο ανάγκη έχει ο σημερινός άνθρωπος
Βιβλιογραφία:
- Σημειώσεις από μάθημα μουσικής με τον Β.Γκουντοϊτς
- Σημειώσεις από μαθήματα με την Δέλια Γκουθμάν για την εσωτερική ζωή.
- http://library.thinkquest.org/15413/history/music-history.htm
- http://en.wikipedia.org/wiki/Music_history
ΠΗΓΗ: nea-acropoli-athens.gr