ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΡΗΣ ΕΤΣΙ ΓΙΑ ΝΑ ΛΕΜΕ ΚΑΤΙ....: Ιανουαρίου 2014

Παρασκευή 31 Ιανουαρίου 2014

Μαρτυριες Ιστορικων Πηγών και Αρχαιολογικων Ευρηματων για μια μορφη «Βιολογικου» Πολεμου με τη χρηση των Μελισσων στο Βυζαντιο*

Σοφια Γερμανιδου

Η μετατροπή των έμβιων όντων της Φύσης σε καθοδηγούμενα πολεμικά μέσα δεν αποτέλεσε ασφαλώς ανακάλυψη του Μεσαίωνα, αλλά επινόηση χρόνων πολύ προγενέστερων -αντίθετα από ό,τι πιστεύεται ευρέως. Μυθολογικές αφηγήσεις, βιβλικές περιγραφές, ακόμα και ιστορικά γεγονότα αποκαλύπτουν, σε διαπολιτισμικό και διαχρονικό επίπεδο, ότι ο «βιολογικός» πόλεμος1 δεν απαιτούσε προηγμένο τεχνολογικό εξοπλισμό ή εξειδικευμένη επιστημονική γνώση, παρά μόνο ιδιοφυή έμπνευση και αδίστακτη εκτέλεση. Η εκμετάλλευση των φυσικών δυνάμεων των ζώων μπορεί να μην εξασφάλιζε το άμεσο αποτέλεσμα των καθιερωμένων πολεμικών τακτικών, αλλά μεγιστοποιούσε τα δεινά του αντιπάλου πολύ περισσότερο από τις συμβατικές μεθόδους τόσο στο επίπεδο της σωματικής καταπόνησης όσο, κυρίως, της ad hoc κάμψης του ηθικού και της ψυχολογικής επιβάρυνσης.

* Η συγγραφέας ευχαριστεί θερμά τους δύο ανώνυμους κριτές του κειμένου οι οποίοι συνέβαλαν με ουσιαστικό τρόπο στη βελτίωση του περιεχομένου του. Η μελέτη δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί και άρτια να παρουσιαστεί χωρίς τη συνδρομή του κ. Ηλ. Αναγνωστάκη, ο οποίος προσέφερε αφειδώς γνώσεις, βιβλιογραφία και χρήσιμες παρατηρήσεις.

1. Το θέμα πραγματεύεται διεξοδικά η A. Mayor, Greek Fire, Poison Arrows and Scorpion Bombs (α΄ έκδοση 2003, ανατύπωση 2009) [=Υγρόν πυρ, δηλητηριώδη βέλη και σκορπιοί-βόμβες, μετ. Α. Γρηγοριάδου, Αθήνα 2006, 27-50]. Επίσης, M. Grmek, Les ruses de guerre biologiques dans l’Antiquité, RÉG 92(1979), 139-163. Φ. ΡήγαςΧημικά και βιολογικά όπλα στην Αρχαιότητα, 2o Διεθνές Συνέδριο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας, Αθήνα 2006, 679-685. Γ. Μαυροφρύδης, Οι μέλισσες στον πόλεμο, Μελισσοκομική Επιθεώρηση 22(4), (2008), 233-238.

MORE

ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΓΡΑΦΩΝ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ -ΠΩΛΗΣΕΙΣ-ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ

ΠΩΛΗΣΕΙΣ-ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ

Τα συμβόλαια πώλησης γράφονταν κατά κανόνα σε φθαρτή ύλη, δέρμα η πάπυρο. Σώζονται πάντως και λίθινες στήλες, στις οποίες είναι χαραγμένα συμβόλαια, από διάφορες περιοχές του Ελληνικού κόσμου. Μεγάλος όμως αριθμός κατʼ αναλογίαν προέρχεται από τη Μακεδονία. Η επί λίθου αναγραφή συμβολαίων είχε και την έννοια της γνωστοποίησης στα μέλη ενός οικισμού, πολίσματος ή χωρίου ότι το χωράφι, στο οποίο είχε στηθεί η στήλη, ανήκε πλέον στον αγοραστή.

Οι μισθώσεις, όπως και σήμερα άλλωστε, είναι συμφωνητικά μεταξύ δύο συμβαλλόμενων μερών. Επιγραφές μισθώσεων σώζονται πολλές και διαφόρων εποχών από αρκετές περιοχές του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Από την Αττική είναι γνωστές 30 περίπου. Οι περισσότερες χρονολογούνται τον 4ο αι. π.Χ., οι υπόλοιπες είναι νεότερες.

Μια αρχαία ελληνική μίσθωση, για να περιορισθώ στην Αττική, περιελάμβανε τα εξής στοιχεία: τα δύο συμβαλλόμενα μέρη, δηλαδή τον εκμισθωτή, συνήθως έναν Αττικό δήμο ή κάποιο λατρευτικό σύλλογο, και τον ιδιώτη μισθωτή, έναν Αθηναίο πολίτη.

Κατόπιν, το όνομα του χωραφιού ή της περιοχής που εκμισθώνεται. Το μισθούμενον ανήκει στην κοινότητα και είναι καλλιεργήσιμη περιοχή, κτήμα με δένδρα ή χωράφι, και ονομάζεται χωρίον, άλλοτε είναι μποστάνι, και ονομάζεται κῆπος. Ακολουθεί η διάρκεια εκμίσθωσης, η οποία μπορεί να είναι ορισμένη, δέκα, είκοσι ή περισσοτέρων ετών, ή να είναι αορίστου χρόνου, εἰς τὸν ἅπαντα χρόνον, όπως αναγράφεται σε μερικά κείμενα μισθώσεων.

Πέμπτη 30 Ιανουαρίου 2014

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΚΑΙ ΑΣΤΙΚΕΣ ΕΝΔΥΜΑΣΙΕΣ ( Α ΜΕΡΟΣ )

ΕΝΔΥΜΑΣΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ Β.ΑΤΤΙΚΗ-Η παλαιότερη μορφή γυναικείας γιορτινής φορεσιάς, του 18ου αι. που φορέθηκε στα χωριά της βόρειας Αττικής. Παιδική φορεσιά του ίδιου μορφολογικού τύπου. Αρ. κατ. 2754, 6802

ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ-Αρχοντική γυναικεία φορεσιά του 18ου αι. Ανήκε στην οικογένεια Μπενιζέλου.

ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΟ-Σπάνια γιορτινή φορεσιά του 18ου αι.

Τετάρτη 29 Ιανουαρίου 2014

ΤΑΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΕΣ ΣΤΟΝ ΑΣΚΛΗΠΙΟ ΑΠΟ ΑΣΘΕΝΕΙΣ Η ΑΠΟ ΟΣΟΥΣ ΕΙΧΑΝ ΓΙΝΕΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΘΑΥΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΕΟ

Στήλη ασβεστολιθική.61

Βρέθηκε στο ιερό του Ασκληπιού. Εκτίθεται στο Μουσείο Επιδαύρου.
Έκδ. Παν. Καββαδίας, Αρχ. Εφ. 1883, 199, αρ. 59. IG IV2 1, 121.79-89.

4ος αι. π.Χ.

κώθων.v σκευοφόρος εἰ̣[ς τὸ] ἱαρ[ὸν] ἕρ̣π̣ων, ἐπεὶ ἐγένετο περὶ τὸ δε-
καστάδιον, κατέπετ̣ε· [ὡς δὲ] ἀνέστα, ἀνῶιξε τὸγ γυλιὸν̣ κα[ὶ ἐ]πεσκό-
πει τὰ συντετριμμένα σκ[ε]ύη· ὡς δʼ εἶδε τὸγ κώθωνα κατε[αγ]ότα,
ἐξ οὗ ὁ δεσπότας εἴθιστο [π]ίνειν, ἐλ̣υπεῖτο καὶ συνετίθει [τὰ] ὄ-
στρακα καθιζόμενος. ὁδο[ι]πόρος οὖν τις ἰδὼν αὐτόν· "τί, ὦ ἄθλιε", [ἔ]- [5]
φα, "συντίθησι τὸγ κώθωνα [μά]ταν; τοῦτον γὰρ οὐδέ κα ὁ ἐν Ἐπιδαύ-
ρωι Ἀσκλαπιὸς ὑγιῆ ποῆσαι δύναιτο". ἀκούσας ταῦτα ὁ παῖς συν-
θεὶς τὰ ὄστρακα εἰς τὸγ γυλιὸν ἧρπε εἰς τὸ ἱερόν· ἐπεὶ δʼ ἀφίκε-
το, ἀνῶιξε τὸγ γυλιὸν καὶ ἐξαιρεῖ ὑγιῆ τὸγ κώθωνα γεγενημέ-
νον καὶ τῶι δεσπόται ἡρμάνευσε τὰ πραχθέντα καὶ λεχθέντα. Ὡ- [10]
ς δὲ ἄκουσʼ, ἀνέθηκε τῶι θεῶι τὸγ κώθωνα.
ΜΤΦ
Ένας μεταφορέας σκευών, καθώς εβάδιζε προς το ιερό και έφθασε στο δεκαστάδιον (= χώρος αγώνων μήκους δέκα σταδίων) έπεσε. Μόλις σηκώθηκε, άνοιξε το γυλιό και εξέταζε τα σπασμένα αγγεία. Μόλις είδε σπασμένο τον κώθωνα, απʼ όπου ο κύριός του συνήθιζε να πίνει, λυπήθηκε, κάθισε κάτω και επιχειρούσε να συνθέσει τα κομμάτια του αγγείου. Τον είδε ένας οδοιπόρος και του είπε: «Ταλαίπωρε, τι προσπαθείς μάταια να ανασυνθέσεις τον κώθωνα; Αυτόν ούτε ο Ασκληπιός της Επιδαύρου δεν θα μπορέσει να τον κάνη και πάλι ακέραιο». Τα άκουσε ο δούλος, μάζεψε τα κομμάτια στο γυλιό και βάδισε προς το ιερό. Όταν έφθασε, ανοίγει τον γυλιό και βγάζει ακέραιο τον κώθωνα, και μαρτυρά στον κύριό του όσα έγιναν και όσα ειπώθηκαν. Μόλις εκείνος τα άκουσε, αφιέρωσε τον κώθωνα στον θεό.
=======================

Στήλη ασβεστολιθική.62

Ο θάνατος του Ιωάννη Μεταξά. Γιατί κάποιοι υποστηρίζουν, ότι τον δολοφόνησαν Άγγλοι πράκτορες;

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 29/01-1941 ΠΕΘΑΙΝΕ Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ

29 Ιανουαρίου 1941. Ώρα 6 το πρωί. Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Ιωάννης Μεταξάς, αφήνει την τελευταία του πνοή, στο σπίτι του στην Κηφισιά. Αμέσως οι φήμες οργιάζουν. Ποιος ευθύνεται; Ανάμεσα στον λαό ακούγεται και η φράση «οι Άγγλοι τον έφαγαν». Γιατί όμως κάποιοι θεώρησαν υπεύθυνους τους συμμάχους; Metaxas_periodoko Neolaia 1939Σύμφωνα με το ιατρικό ανακοινωθέν, που υπέγραφαν 12 Έλληνες γιατροί, ο Μεταξάς δέκα ημέρες νωρίτερα είχε εμφανίσει φλεγμονή στον φάρυγγα. «Παρά την έγκαιρον διάνοιξίν του, ως και την μετεγχειρητικήν κατάλληλον θεραπείαν, παρουσίασεν εν συνεχεία τοξιναιμικά φαινόμενα και επιπλοκάς, ως γαστρορραγίαν και ουρίαν και απέθανεν».

Τρίτη 28 Ιανουαρίου 2014

Η ... ΗΛΕΚΤΡΑ

H HΛΕΚΤΡΑ

Η Ηλέκτρα ήταν κόρη του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας. Μετά τη δολοφονία του πατέρα της από την Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της, Αίγισθο, η Ηλέκτρα βοήθησε τον αδελφό της, Ορέστη, να εκδικηθεί.
Και οι τρεις μεγάλοι τραγικοί ποιητές ασχολήθηκαν με την ιστορία της Ηλέκτρας. Στις Χοηφόρες ο Αισχύλος ξεκινάει το έργο του δέκα χρόνια μετά τη δολοφονία του Αγαμέμνονα. Η Κλυταιμνήστρα βλέπει έναν εφιάλτη και στέλνει την Ηλέκτρα στον τάφο του πατέρα της να ρίξει χοές μήπως και εξευμενίσει τον νεκρό Αγαμέμνονα. Η Ηλέκτρα φτάνει στον τάφο του πατέρα της κι αναρωτιέται:
Πέστε μου τι να πω καθώς θα ραίνω τις χοές;
Πώς να εξευμενίσω τον πατέρα μου να τις δεχτεί;
Να πω ότι η πιστή γυναίκα του – η μάνα μου – τις στέλνει στον καλό της άντρα; Δεν βγαίνει αυτός ο λόγος.
Δεν μπορώ. Δεν ξέρω τι να πω ραίνοντας τις προσφορές.
Μ’ αυτή την ειρωνική φράση δείχνει η Ηλέκτρα την απελπισία της. Τι να κάνει; Πώς να αντιδράσει στο ανόσιο έγκλημα που διέπραξε η ίδια η μάνα της σε συνεργασία με τον εραστή της και σφετεριστή του θρόνου, Αίγισθο; Οι γυναίκες του Χορού, οι Χοηφόρες, της ζητούν να ευχηθεί για τον αδελφό της τον Ορέστη που βρίσκεται στην ξενιτιά, μόνο που ο Ορέστης έχει επιστρέψει και ήδη τον έχουν δει οι θεατές. Έχει έρθει στον τάφο του πατέρα του και τώρα βρίσκεται κάπου κρυμμένος και παρατηρεί την Ηλέκτρα. Ύστερα οι γυναίκες του Χορού συμβουλεύουν την Ηλέκτρα να ευχηθεί να τιμωρηθούν οι αυτουργοί του εγκλήματος από Θεό ή άνθρωπο. Κι η Ηλέκτρα έχει την απορία πώς θα δράσει αυτός που θα τους τιμωρήσει :
Σαν δικαστής ή τιμωρός;
Μεγάλη κουβέντα βάζει στο στόμα της ο Αισχύλος. Ναι, φυσικά η Ηλέκτρα θέλει την τιμωρία των ενόχων. Άλλωστε το να τιμωρηθεί ο ένοχος ήταν κάτι φυσιολογικό για την ηθική των αρχαίων Ελλήνων. Μόνο που η Ηλέκτρα ζητάει μια δίκαιη τιμωρία. Ο Χορός δε συμμερίζεται την ευαισθησία της. Της προτείνει να ζητήσει εκδίκηση. “Μα είναι ευσέβεια αυτό;” ρωτάει η Ηλέκτρα και η εσωτερική της σύγκρουση αρχίζει να φουντώνει.

Ο ΚΡΑΤΗΡΑΣ FRANCOIS (ένα από τα ωραιότερα και σημαντικότερα αρχαία ελληνικά αγγεία )

63. Ελικωτός κρατήρας του Εργοτίμου και του Κλιτία, γύρω στο 570 π.Χ. Φλωρεντία, Αρχαιολογικό Μουσείο.

Γύρω στο 570 π.Χ., δημιουργήθηκε ένα από τα ωραιότερα και σημαντικότερα αρχαία ελληνικά αγγεία που μας σώζονται, ένας μεγάλος κρατήρας με μεγάλες ελικοειδείς λαβές (ελικωτός κρατήρας), έργο του κεραμέα Εργοτίμου και του αγγειογράφου Κλιτία, που το υπογράφουν και οι δύο με περηφάνια (εικ. 63). Το αγγείο, που σήμερα βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Φλωρεντίας, το ανακάλυψε το 1845 σε έναν συλημένο ετρουσκικό τάφο κοντά στη μικρή πόλη Chiusi της κεντρικής Ιταλίας ο αρχαιοδίφης Alessandro François, και γι᾽ αυτό φέρει ως σήμερα το όνομά του (κρατήρας François). Οι τυμβωρύχοι, αφού πήραν από τον τάφο όλα τα πολύτιμα αντικείμενα, έσπασαν τον μεγάλο κρατήρα, αδιαφορώντας για την τύχη των κομματιών του που σκόρπισαν στον γύρω χώρο. Ο François κατάφερε να συγκεντρώσει τα πολυάριθμα θραύσματα και να ανασυγκροτήσει το μεγάλο αγγείο, ανασκάπτοντας μια περιοχή πολλών δεκάδων στρεμμάτων. Αρκετά χρόνια αργότερα ένας γεωργός βρήκε οργώνοντας ένα ακόμη θραύσμα.

Ορθοπεδική ή Ορθοπαιδική;

Άρθρο του Δρ. Χαράλαμπου Γκούβα*

Η κατά παραγγελίαν ανάλυση των τριών καθηγητών γλωσσολογίας σχετικά με την ορθογραφία της λέξης «Ορθοπεδική» ή «Ορθοπαιδική» είναι επιστημονικά πληρέστατη και δεν χρειάζεται σχόλια από μένα. Εκτός από το γλωσσολογικό σκέλος όμως υπάρχει το εννοιολογικό και το πρακτικό. Ας δούμε τα πράγματα από την αρχή.

Ανεξάρτητα από την προέλευση της λέξης «Ορθοπεδική», στην Ελλάδα η νέα αυτή ειδικότητα εδραιώθηκε μεταπολεμικά και πάντοτε γραφόταν με «ε». Από το 1947 έχουμε την Ελληνική Εταιρία Χειρουργικής Ορθοπεδικής και Τραυματολογίας (EEXOT) γραμμένο με «ε». Μια ανεπίσημη υποειδικότητα συναδέλφων μας, η «Παιδο-Ορθοπεδική» γραφόταν πάλι με «ε». Μέχρι το 1995 δεν υπήρχε ιδιαίτερο πρόβλημα γραφής της λέξης σε όλη την Ελλάδα. Σε λεξικά, βιβλία, άρθρα, ταμπέλες, κάρτες, έντυπα, παντού η λέξη εγράφετο «Ορθοπεδική». Στην ξένη όμως βιβλιογραφία υπήρχαν και υπάρχουν δύο γραφές.

Δευτέρα 27 Ιανουαρίου 2014

ΠΑΛΙΕΣ ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ( ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΩΝ) ΑΠΟ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

: Προσωπική σφραγίδα του Δημητρίου Υψηλάντη

: Σφραγίδα του εκ των ιδρυτών της Φιλικής Εταιρείας Παναγιώτη Σέκερη

: Προσωπική σφραγίδα του Εμμανουήλ Ξάνθου

Κυριακή 26 Ιανουαρίου 2014

ΕΘΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ - ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΕΡΑΜΙΚΩΝ

ΚΑΝΑΤΑΚΙΑ ΚΑΙ ΜΑΣΤΡΑΠΑΣ

ΚΑΝΑΤΑΚΙΑ

ΑΝΑΤΟΛΙΤΗΣ -Επιτραπέζιο ρολόι από επιχρωματισμένη πορσελάνη.

Επιχρωματισμένη πορσελάνη. Αναμνηστικό δώρο που προσφέρθηκε στο γιο του Κωνσταντίνου Κανάρη από τον Φιλανθρωπικό Σύνδεσμο υπέρ των Ελλήνων στις 14 Απριλίου 1826 στο Παρίσι.

William Adolphe Bouguereau (French, 1825-1905)-

-William-Adolphe Bouguereau – November 30, 1825 – August 19, 1905) was a French academic painter and traditionalist. In his realistic genre paintings he used mythological themes, making modern interpretations of classical subjects, with an emphasis on the female human body.During his life he enjoyed significant popularity in France and the United States, was given numerous official honors, and received top prices for his work.As the quintessential salon painter of his generation, he was reviled by the Impressionist avant-garde. By the early twentieth century, Bouguereau and his art fell out of favor with the public, due in part to changing tastes.In the 1980s, a revival of interest in figure painting led to a rediscovery of Bouguereau and his work.^[2] Throughout the course of his life, Bouguereau executed 822 known finished paintings, although the whereabouts of many are still unknown.

William Adolphe Bouguereau (French, 1825-1905), Self Portrait, 1886. Oil on canvas,

A Little Coaxing,

The Lesson

Breton Brother and Sister (detail), 1871,

(more…)

Πέμπτη 23 Ιανουαρίου 2014

Το «παιδί του Κριτίου», ο «ξανθός έφηβος» και η εμφάνιση του contrapposto

Ο «αυστηρός ρυθμός», η ανάπτυξη της μεγάλης χαλκοπλαστικής και ο νέος τρόπος στησίματος του ανθρώπινου σώματος: Τέχνη, επιστήμη και τεχνική/

Ανάμεσα στα πολυάριθμα γλυπτά που έφεραν στο φως οι ανασκαφές στην Ακρόπολη της Αθήνας, ένα από τα σημαντικότερα για την ιστορία της αρχαίας ελληνικής τέχνης είναι το άγαλμα ενός όρθιου γυμνού αγοριού που επικράτησε να αποκαλείται «παιδί του Κριτίου» (εικ. 174).

174. Άγαλμα παιδιού από την Ακρόπολη της Αθήνας (“παιδί του Κριτίου”), 480-470 π.Χ. Αθήνα, Μουσείο Ακροπόλεως.

Η ονομασία αυτή οφείλεται στην ομοιότητα των χαρακτηριστικών του προσώπου του με εκείνα του αγάλματος του νεότερου από τους Τυραννοκτόνους, του Αρμόδιου, που κάνει πολύ πιθανή την απόδοση του αγάλματος στον Κρίτιο, έναν από τους δύο δημιουργούς των Τυραννοκτόνων, που πρότεινε ο Γερμανός αρχαιολόγος Adolf Furtwängler. Το «παιδί του Κριτίου» στηρίζει το σώμα του στο αριστερό σκέλος (το στάσιμο), ενώ το δεξιό (το άνετο) πατάει χαλαρά στο έδαφος και λυγίζει ελαφρά στο γόνατο. Οι ώμοι δεν είναι οριζόντιοι και η δεξιά πλευρά του σώματος προβάλλει ελαφρά προς τα εμπρός, ακολουθώντας την κίνηση του δεξιού χεριού, που κρατούσε πιθανότατα μια φιάλη και την πρότεινε για να προσφέρει σπονδή. Είναι δύσκολο να πούμε αν ο νέος στέκεται ή βαδίζει· στην πραγματικότητα η στάση του σώματός του δείχνει ότι είναι έτοιμος να κινηθεί, ανασηκώνοντας το δεξιό σκέλος και προτείνοντας το δεξί χέρι. Το στήσιμο των ανθρώπινων μορφών που αντιπαραθέτει μια σταθερή και μια χαλαρή πλευρά του σώματος, δηλώνοντας έτσι τη δυνατότητα για κίνηση, λέγεται (με έναν όρο δανεισμένο από τη γλώσσα της ιταλικής Αναγέννησης) contrapposto και χαρακτηρίζει την αρχαία ελληνική τέχνη από το 480 π.Χ. και έπειτα. Το «παιδί του Κριτίου» χρονολογείται πιθανόν λίγο μετά το 480 π.Χ. Λίγο παλαιότερο είναι ένα κεφάλι νέου από την Ακρόπολη της Αθήνας, που ονομάζεται «ξανθός έφηβος» (εικ. 175),

Τρίτη 21 Ιανουαρίου 2014

Άγιος Γεώργιος: Το «νησί των τρελών»- το άγνωστο νησί ανάμεσα, Πέραμα-Σαλαμίνα.(

Η βαριά ιστορία της μυστηριώδους νησίδας-φαντάσματος μεταξύ Περάματος και Σαλαμίνας.

Στους κατοίκους του απώτατου άκρου του λιμανιού του Πειραιά, του Περάματος, όπως και σε εκείνους της Σαλαμίνας, είναι γνωστό ως «νησί των τρελών»: μία νησίδα γης με αρκετό πράσινο και μερικά διάσπαρτα ερημωμένα κτίρια του 19ου αιώνα χωρίς πόρτες και παράθυρα, που σαν φάντασμα απλώνεται σιωπηλά στο μέσον της πολυσύχναστης ακτοπλοϊκής γραμμής που συνδέει το Πέραμα με τη Σαλαμίνα.
Ποιος όμως γνωρίζει τη μακραίωνη, αλλά και πιο πρόσφατη ιστορία του;
Ο Άγιος Γεώργιος είναι μία νησίδα έκτασης 9.000 στρεμμάτων που βρίσκεται στα βόρεια του Σαρωνικού κόλπου, ανατολικά της Σαλαμίνας και ενώνεται με με αυτήν με μία γέφυρα. Διοικητικά ανήκει στον δήμο Σαλαμίνας.
Το αρχαίο όνομα του τόπου δεν είναι γνωστό. Σήμερα ονομάζεται έτσι από ένα μικρό εκκλησάκι που είναι κτισμένο επάνω στον βράχο. Στο σημείο αυτό πιστεύεται ότι υπήρχε αρχαιότερος ναός, και ότι το νησί κατοικείτο ή τουλάχιστον χρησιμοποιούνταν ως βάση.Εκεί σήμερα βρίσκονται διάφορα μεταγενέστερα ίχνη αρχαίας Ελληνικής τέχνης και στρώματα κοχυλιών. Ο Άγιος Γεώργιος στην αρχαιότητα φιλοξενούσε αποικία των Φοινίκων, οι οποίοι ασχολούνταν με την αλιεία κοχυλιού και την παραγωγή πορφύρας.

Δευτέρα 20 Ιανουαρίου 2014

Η προσωποποίηση ασθενειών Φόβος, πανικός και αντιμετώπισή τους

Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη

Διευθύντρια του Κέντρου Ερεύνης της

Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών

«το δαιμόνιον του φόβου, είχεν εύρει επτά άλλα δαιμόνια

πονηρότερα εαυτού και είχεν λάβει κατοχήν

επί του πνεύματος των ανθρώπων»

(Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, «Βαρδιάνος στα Σπόρκα»)

Στον λαϊκό παροιμιακό λόγο, στη λαϊκή εθιμολογία, στις αντιλήψεις και δοξασίες των απλών ανθρώπων ο φόβος και οι σχετικές έννοιες κατέχουν εντυπωσιακή θέση. Η αφοβία και περαιτέρω η γενναιότητα και η τόλμη αποτελούν χαρακτηριστικό γνώρισμα των ολίγων, των ξεχωριστών (ήρωες, υπερφυσικά όντα, άνδρες κυρίως, αλλά και γυναίκες), ενώ ο φόβος και συνακόλουθα ο πανικός, είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα των περισσοτέρων, κυρίως των αδυνάτων και απροστάτευτων. Είναι ωστόσο κοινά αποδεκτό ότι «ο φόβος φυλάει τα έρημα» σε πρακτικό και θεωρητικό επίπεδο. Απότοκος του φόβου η δειλία θεωρείται γνώρισμα αδύναμου ψυχικά ανθρώπου.1 Εκεί όπου ο φόβος δεν διακρίνει δυνατούς και αδυνάτους, γενναίους και δειλούς είναι στην περίπτωση ασθένειας και μάλιστα μεταδοτικής,τόσο ως ενδεχόμενο αντιμετωπίσεώς της, όταν έχει ήδη ενσκήψει, όσο και για να κρατηθεί μακριά από συγκεκριμένα άτομα ή ομάδες ανθρώπων. Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις θανατηφόρων ασθενειών με χαρακτήρα επιδημίας (πανώλης,χολέρα, ευλογιά, οστρακιά κ.ά. προσωποποιημένες ως δυσειδείς γυναικείες μορφές) αλλά και σε κρίσιμες για την υγεία διαβατήριες στιγμές του κύκλου της ζωής, όπως η εγκυμοσύνη, η γέννηση, η λοχεία, ο φόβος με ποικίλες μορφές και ένταση είναι το υπόβαθρο πάνω στο οποίο αναπτύσσονται προλήψεις, δεισιδαιμονίες, μαγικές και μαγικοθρησκευτικές δοξασίες και ενέργειες. κατέχει κυρίαρχο ρόλο στην αιτιολογία της ασθένειας. Oι μάγοι, οι γητευτές, τα ξόρκια με τη δύναμη εξουσίας που διαθέτουν πάνω στον κόσμο των δαιμόνων μπορούν να εξουθενώσουν την ανθρώπινη ύπαρξη. Έτσι για την καταπολέμηση της ασθένειας πρέπει να συμβάλουν τα ουράνια σώματα, το
χώμα, ο άνεμος, η θάλασσα.

Σάββατο 18 Ιανουαρίου 2014

Λίγα λόγια για την αρχαία ελληνική διατροφή- Το αρχαίο συμπόσιο

Οι βασικές τροφές των αρχαίων Ελλήνων ήταν το κριθάρι, το σιτάρι και οι φακές. Από αυτά, οι φακές τρώγονταν ως σούπα, το κριθάρι ως πολτός ή παξιμάδι, το σιτάρι κυρίως ως ψωμί, αλλά και για κουρκούτια ή χυλούς. Από αυτές τις βασικές τροφές το σιτάρι ήταν η πιο ακριβή, επειδή δεν ευδοκιμούσε στα περισσότερα μέρη του ελλαδικού χώρου, σε αντίθεση με το κριθάρι και τις φακές. Τα όσπρια καταναλώνονταν γενικά στο καθημερινό τραπέζι, ενώ στα επίσημα γεύματα, στα συμπόσια, κυριαρχούσαν το σιτάρι και το κρέας.

Γενικά οι τροφές συνοδεύονταν συνήθως από τον όψον, αυτό δηλαδή που τρώει κανείς με ψωμί, όπως λαχανικά, τυρί, αβγά και ψάρια -φρέσκα, παστά ή ξερά- και πιο σπάνια κρέας. Γενικά το κρέας που έτρωγαν νωπό, προέρχονταν συνήθως από τις θυσίες και ήταν κρέας από οικόσιτα ζώα, όπως από πρόβατα, κατσίκες ή χοίρους. Επίσης στη διατροφή τους περιλαμβάνονταν τα πουλιά που εξασφαλίζονταν από το κυνήγι ή τα εξημερωμένα πτηνά, όπως το ορτύκι και τα πουλερικά. Το τυρί, από πρόβειο και κατσικίσιο γάλα, παρασκευάζονταν από παλιά, ενώ η κατανάλωση λαχανικών αυξήθηκε με το πέρασμα των χρόνων. Τα ψάρια και τα οστρακοειδή ήταν πολύ γνωστά και συμπεριλαμβάνονταν στη διατροφή. Από τη στιγμή κι όλας που το ψάρεμα πραγματοποιούνταν σε βαθιά νερά, έγινε κοινή πρακτική η κατανάλωση ψαριών, τα οποία συχνά τρώγονταν παστά ή με ξίδι. Ορισμένα είδη ψαριών ήταν ο τόννος, το βατραχόψαρο, ο κέφαλος, η μουρούνα, ο λούτσος, ο κυπρίνος, ο ξιφίας κ.α. Στη βασική αυτή διατροφή προστίθεντο και πολλά συμπληρώματα και έτσι τα γεύματα διέθεταν πολυπλοκότητα. Του κυρίου γεύματος προηγούνταν τα ορεκτικά και μάλιστα ορισμένα με πικάντικη γεύση.
Ο οίνος έπονταν του γεύματος. Οι αρχαίοι έπιναν μόνο ένα είδος άκρατου οίνου κατά τη σπονδή και μεγάλες ποσότητες οίνου κεκαρμένου, αναμεμιγμένου με νερό στα συμπόσια. Στα συμπόσια μάλιστα, στη φάση του οίνου, έφερναν στο χώρο καθαρά τραπέζια, τα δεύτερα, στα οποία σερβίρονταν τα συνοδεύοντα το κρασί, τα τραγήματα, δηλαδή τα γλυκά, οι γλυκές πίτες, οι ξηροί καρποί, τα φρέσκα και τα ξερά φρούτα. Η εισαγωγή του κρασιού στην ελληνική

ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΚΑΠΕΛΛΑ – ΑΛΛΩΝ ΕΠΟΧΩΝ ( VINTAGE HATS)

ca. 1928-Brooklyn Museum Costume Collection at The Metropolitan Museum of Art, Gift of the Brooklyn Museum, 2009; Gift of Mrs. Frederick H. Prince, Jr., 1967

ca. 1918-Brooklyn Museum Costume Collection at The Metropolitan Museum of Art, Gift of the Brooklyn Museum, 2009; Gift of Mrs. Dudley N. Schoals, Charlotte Shufeldt, Frank A. Vanderlip, Jr., and John M. Vanderlip

1939=Brooklyn Museum Costume Collection at The Metropolitan Museum of Art, Gift of the Brooklyn Museum, 2009; Gift of Sally Victor, Inc., 1944

1940-Α-Brooklyn Museum Costume Collection at The Metropolitan Museum of Art, Gift of the Brooklyn Museum, 2009; Gift of Arturo and Paul Peralta-Ramos, 1954

(more…)

Τετάρτη 15 Ιανουαρίου 2014

28 ΠΙΝΑΚΕΣ ΜΕ ΘΕΜΑ ” ΞΥΛΙΝΑ ΣΠΙΤΙΑ

ΠΕΡΝΩΝΤΑΣ ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΦΩΤΟ ΒΛΕΠΕΤΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ

Προσθήκη λεζάντας

(more…)

Τρίτη 14 Ιανουαρίου 2014

Ο «θεός του Αρτεμισίου» και ο Απόλλων του Ομφαλού

Ένα από τα πιο σημαντικά χάλκινα γλυπτά του 5ου αιώνα π.Χ. ανασύρθηκε το 1929 από τα δίχτυα ψαράδων ανοιχτά του ακρωτηρίου του Αρτεμισίου στη βόρεια Εύβοια. Πρόκειται για ένα άγαλμα ύψους 2,09 m, που εικονίζει έναν γυμνό γενειοφόρο θεό σε διασκελισμό, έτοιμο να εκσφενδονίσει ένα μακρόστενο αντικείμενο που κρατάει στο δεξί του χέρι (εικ. 178).

ΟΙ ΦΩΤΟ ΜΕΓΕΝΘΥΝΟΝΤΑΙ

178. Άγαλμα του Δία από ναυάγιο κοντά στο ακρωτήριο Αρτεμίσιο, 460-450 π.Χ. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Το εικονογραφικό μοτίβο μάς είναι γνωστό ήδη από τα αρχαϊκά χρόνια από πολλά μικρά χάλκινα αγαλμάτια, αλλά και από αγγειογραφίες. Ο θεός είναι στις περισσότερες περιπτώσεις ο Δίας που εκσφενδονίζει τον κεραυνό, όπως τον δείχνει το υστεροαρχαϊκό άγαλμα από το Ugento (εικ. 171),

42 ΠΑΛΙΕΣ ΚΑΡΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΒΑΛΕΝΤΙΝΟ ( 3 )-VINTAGE CARDS FOR VALENTINE DAY

ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

28 ΠΑΛΙΕΣ ( VINTAGE) ΚΑΡΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΒΑΛΕΝΤΙΝΟ ( 2 )

25 ΠΑΛΙΕΣ ( ΞΕΝΕΣ) ΚΑΡΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΒΑΛΕΝΤΙΝΟ ( 1 ) – 25 CARTOLINE VECCHIE PER SAN VALENTINO

(more…)

Δευτέρα 13 Ιανουαρίου 2014

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 13/01-1859 ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΜΑΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ

Κωστής Παλαμάς: Το ρυθμό του κόσμου τον αναποδογύριζα

Τα παιγνίδια, που έπαιζα παιδί, σχεδόν όλα παιγνίδια δημιουργημένα μέσα στη μοναξιά, ρυθμισμένα μονάχ' από τη φαντασία. Τα παιγνίδια που γύρευα, που αυτοσχεδίαζα, που καλλιτεχνούσα, που αγαπούσα, και που μεθούσα μ' εκείνα. Τα έπαιζα καταμόναχος, φυλακισμένος μέσα στο σπίτι. Τα παιγνίδια μου, όσο κι αν είτανε πιο πολύ κοριτσιού, είχαν όλη του αρσενικού την ορμή, την πρωτοβουλία, την τρέλα. Γινόμουν αράδα αράδα, κατά την περίσταση και κατά τα κέφια μου, δεσπότης, ιεροκήρυκας, δημοδιδάσκαλος, καθηγητής, περιηγητής, γιατρός, στρατηγός, στρατιώτης, συνομιλητής, λιμαδόρος. Φλυαρούσα, ξεφώνιζα, κουβέντιαζα, ρητόρευα, λειτουργούσα, έψελνα, έδερνα, ανεβοκατέβαινα, αγωνιζόμουνα με τους καναπέδες και με τις καρέκλες, με τα βιβλία και με τα τραπέζια, έπιανα γνωριμίες και ξεσυνερίσματα με τους τοίχους, με τα ξύλα, με τα έπιπλα, με τα φουστάνια. Είχα δοσοληψίες με τα λουλούδια και με τις κοπριές, με τα μερμύγκια της γάστρας και με τα σαμάρια των γαϊδουριών' μόνο τους ανθρώπους γύρω μου δεν τους λογάριαζα.

Κυριακή 12 Ιανουαρίου 2014

ΑΡΑΧΝΕΣ - ΑΠΟ ΤΑ ΖΩΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΕΞΑΨΕΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ

Το όνομά τους έχει την προέλευσή του στην ελληνική μυθολογία. Σύμφωνα με τον μύθο, η Αράχνη ήταν μια κοπέλα που ήξερε να υφαίνει στον αργαλειό με μοναδικό τρόπο. Δασκάλα της ήταν η Αθηνά, η οποία, βλέποντας την πρόοδο της κοπέλας, άρχισε να ζηλεύει, οπότε την κάλεσε σε διαγωνισμό, από τον οποίο η Αθηνά βγήκε χαμένη. Τέτοια ήταν η οργή της Αθηνάς, που τελικά μετέτρεψε την κοπέλα σε αράχνη, καταδικάζοντάς την να υφαίνει για το υπόλοιπο της ζωής της.