Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΤΟ … ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ ( Μελανόμορφα και ερυθρόμορφα αγγεία )

Κατά κανόνα, τα αρχαία ελληνικά αγγεία διακοσμούνται πριν από την όπτηση. Οι μορφές και τα υπόλοιπα μοτίβα σχεδιάζονταν και «χρωματίζονταν» όσο ο πηλός ήταν ακόμη νωπός. Με την όπτηση τα «χρώματα» διαπερνούσαν τους πόρους του πηλού και σταθεροποιούνταν – σε αυτό οφείλεται και η καλή τους διατήρηση έως σήμερα.
Οι αρχαίοι κεραμείς, βέβαια, δεν χρησιμοποιούσαν χρωστικές ουσίες για τη διακόσμηση των αγγείων. Αντίθετα, εκμεταλλεύονταν τις χημικές αντιδράσεις των οξειδίων του σιδήρου, που περιέχει ο πηλός, κατά την όπτηση. Τα οξείδια αυτά, έχουν την τάση να αποκτούν ερυθρό χρώμα όταν βρεθούν σε οξειδωτικές συνθήκες καύσης και μελανό όταν βρεθούν σε αναγωγικές συνθήκες (δηλαδή χωρίς παρουσία οξυγόνου).

Μελανόμορφος αμφορέας

Ο μελανόμορφος ρυθμός ήταν μια τεχνική διακόσμησης αρχαίων ελληνικών αγγείων, που συνίστατο στην απόδοση των μορφών με στιλπνό μαύρο χρώμα πάνω στο ανοιχτόχρωμο βάθος του πηλού. Οι μορφές αποδίδονταν με περίγραμμα και οι εσωτερικές λεπτομέρειες (ανατομία,
χαρακτηριστικά προσώπου, ένδυση) με εγχαράξεις. Πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες εκφάνσεις της αρχαίας ελληνικής τέχνης και αποτέλεσε τον βασικό τρόπο διακόσμησης των αγγείων της Αρχαϊκής περιόδου.

ΕΡΥΘΡΟΜΟΡΦΟ

Ο ερυθρόμορφος ρυθμός, που αποτέλεσε το βασικό τρόπο διακόσμησης αγγείων κατά την Κλασική περίοδο, βασίστηκε στην ακριβώς αντίστροφη τεχνική από αυτή του μελανόμορφου ρυθμού. Εδώ οι μορφές αφήνονταν στο χρώμα του πηλού και η υπόλοιπη επιφάνεια του αγγείου καλυπτόταν με μαύρο γάνωμα (μια στρώση λεπτόκοκκου σιδηρούχου πηλού), το οποίο υαλοποιούνταν κατά τη διαδικασία όπτησης αποκτώντας έτσι τη χαρακτηριστική στιλπνή εμφάνιση. Οι εσωτερικές λεπτομέρειες των μορφών (π.χ. τα χαρακτηριστικά του προσώπου, οι πτυχώσεις των ενδυμάτων, κτλ.) αποδίδονταν με αραιωμένο καστανό γάνωμα, που γινόταν και αυτό μελανό κατά την όπτηση
Αν και οι ιδιότητες των οξειδίων του σιδήρου ήταν γνωστές ήδη από τα προϊστορικά χρόνια, οι κεραμείς κατανόησαν πλήρως τις τεράστιες δυνατότητες που τους προσέφεραν μόνον κατά την Αρχαϊκή και Κλασική περίοδο. Τα περίφημα μελανόμορφα και ερυθρόμορφα αγγεία, με τις στιλπνές επιφάνειές τους, αποτελούν πραγματικά αριστουργήματα της κεραμικής τέχνης.
Η τεχνική κατασκευής και διακόσμησής τους ήταν ιδιαίτερα περίπλοκη και οι αρχαιολόγοι κατάφεραν να την κατανοήσουν και να την αναπαράγουν πειραματικά μόλις την δεκαετία του 1940.
πηγη