Ο ΑΠΡΙΛΗΣ -

Απρίλιος

Ο Απρίλιος, ή Απρίλης, είναι ο τέταρτος μήνας του έτους κατά το Ιουλιανό και το Γρηγοριανό Hμερολόγιο, ο όγδοος κατά το Εκκλησιαστικό που αρχίζει τον Σεπτέμβριο, ο δεύτερος κατά το παλαιό ρωμαϊκό ημερολόγιο, και ο δέκατος στο αττικό ημερολόγιο ο οποίος ονομάζονταν Μουνιχιών και αντιστοιχούσε στο χρονικό διάστημα 24 Μαρτίου-22 Απριλίου του Γρηγοριανού ημερολογίου. Ο Απρίλιος περιλαμβάνει 30 ημέρες.

Η λέξη Απρίλιος ετυμολογείται από το λατινικό Aprillis, από το ρήμα aperire, που σημαίνει «ανοίγω». Είναι ο μήνας κατά τον οποίο ο καιρός «ανοίγει» και έρχεται η Άνοιξη, όπως σημειώνεται στο Μέγα Συναξαριστή. Ο Απρίλιος μέχρι την εποχή του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Ιουλίου Καίσαρα περιελάμβανε 29 ημέρες και από τότε 30. Το 65 μ. Χ. ο Νέρων προσπάθησε, χωρίς επιτυχία, να μετονομάσει τον Απρίλιο σε Νερώνιο (Neronius) σε ανάμνηση της σωτηρίας του μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του στην οποία συμμετείχε και ο δάσκαλός του Σενέκας, που τελικά αυτοκτόνησε για να αποφύγει τον εξευτελισμό.

Οι Μήνες, του Γιάννη Τσαρούχη

___

Στίχοι: Ηλίας Κατσούλης

Μουσική - Εκτέλεση: Παντελής Θαλασσινός

Ένας ευαίσθητος Απρίλης - 2006

Ένας ευαίσθητος Απρίλης, ένας αθέατος καιρός γελάει το φρουρό της πύλης και βγαίνει ήλιος λαμπερός. Πετά τα ρούχα του στρατιώτη, φορά πουκάμισο λευκό και στην αγάπη του την πρώτη στέλνει ένα όνειρο γλυκό.

Φέρνει μια ζάλη στους ανέμους, ανατριχίλα στο νερό με την καρδιά στήνει πολέμους και με τον Έρωτα χορό.

Ένας ευαίσθητος Απρίλης, ένας αθέατος καιρός γελάει το φρουρό της πύλης και βγαίνει ήλιος λαμπερός. Από τους κήπους κόβει βάγια κι απ’ την αυλή του πασχαλιές για να στολίσει τα ναυάγια που μείναν δίχως αγκαλιές.

Φέρνει μια ζάλη στους ανέμους, ανατριχίλα στο νερό με την καρδιά στήνει πολέμους και με τον Έρωτα χορό.

  ............................

Το Καλαντάρι του Απριλίου από το Très Riches Heures du duc de Berry

Ο ΑΠΡΙΛΗΣ ΜΕ ΤΑ ΛΟΥΛΟΥΔΑ... Ο Απρίλιος παίρνει το όνομά του από το λατινικό ρήμα aperire που σημαίνει ανοίγω, επειδή το μήνα αυτόν ανθίζουν (ανοίγουν) τα λουλούδια. Το 65 μ.Χ. ο Νέρων προσπάθησε, χωρίς επιτυχία, να μετονομάσει τον Απρίλιο σε Νερώνιο (Neronius) σε ανάμνηση της σωτηρίας του έπειτα από μια αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του στην οποία συμμετείχε και ο δάσκαλός του ο Σενέκας, ο οποίος τελικά αυτοκτόνησε για να αποφύγει τον εξευτελισμό. Πολλές, πάντως, ήταν οι γιορτές των αρχαίων Ρωμαίων που ήταν αφιερωμένες σε διάφορους θεούς τους, όπως στην Αφροδίτη και τον Απόλλωνα (την 1η Απριλίου), στην Κυβέλη (τα Μεγαλήσια από τις 4 έως τις 10 Απριλίου), ενώ στις 22 Απριλίου γιορτάζονταν (με ανάλογες κρασοκατανύξεις) τα Vinalia priora, οι πρώτες γιορτές κρασιού του έτους. Στα τέλη του μήνα ξεκινούσαν επίσης και τα Floralia, τα Ρωμαϊκά Ανθεστήρια, προς τιμήν της θεάς της βλάστησης και της άνοιξης, της Flora. Η ενασχόληση του λαού μας με τη γεωργία μας έχει κληροδοτήσει πολλές παροιμίες και δημώδη στιχάκια. Για τις απριλιάτικες βροχές, για παράδειγμα, λέγεται το εξής: «Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σ’ εκείνο το ζευγά που ‘χει πολλά σπαρμένα». Σε άλλες πάλι περιοχές ο Απρίλιος αποκαλείται και «Γρίλλης» (γκρινιάρης) επειδή το μήνα αυτόν τελείωναν τα αποθέματα της προηγούμενης συγκομιδής και δημιουργούνταν οικογενειακές γκρίνιες. Αποκαλείται και Τιναχτοκοφινίτης, επειδή τινάζουν τα κοφίνια για να τα καθαρίσουν: «Απρίλης, Γρίλλης, Τιναχτοκοφινίτης». Αναφέρεται επίσης και ως Αϊγιωργίτης λόγω της εορτής του Αγίου Γεωργίου στις 23 του μήνα, η οποία γιορτάζεται με διάφορους αθλητικούς και ιππικούς αγώνες. Οι κτηνοτρόφοι, αλλά και οι Σαρακατσάνοι θεωρούν τον Άγιο Γεώργιο προστάτη τους, ενώ στις παραδόσεις, τα παραμύθια και τα τραγούδια συνδέεται με τον αρχαίο μύθο του Περσέα και της Ανδρομέδας. Χάρη, πάντως, στην ανοιξιάτικη σύνδεσή του ο Απρίλιος τραγουδήθηκε ιδιαίτερα από τους ποιητές αλλά και από το λαό μας: «Εστησ’ ο Έρωτας χορό με τον ξανθό Απρίλη» και «Ο Απρίλης με τον Έρωτα χορεύουν και γελούνε». Δεν πρέπει, φυσικά, να ξεχάσουμε και το πανευρωπαικό έθιμο της Πρωταπριλιάς με τα αθώα ψέματά της. Στην Ελλάδα το αρχαίο αυτό έθιμο έφτασε, μάλλον, την εποχή των Σταυροφοριών κι έχει τις ρίζες του στους αρχαίους Κέλτες. Επειδή τον Απρίλιο ο καιρός καλοσύνευε, συνήθιζαν την Πρωταπριλιά να πηγαίνουν για ψάρεμα. Τις περισσότερες φορές γύριζαν φυσικά με άδεια χέρια, κι έτσι κατέφευγαν σε ψεύτικες ιστορίες για μεγάλα ψάρια. Στη χώρα μας διαγωνίζονται για το ποιος θα πει το μεγαλύτερο ψέμα, όπως: «Έλα να πούμε ψέματα/ένα σακί γιομάτο/φόρτωσα έναν μπόντικα/ σαράντα κολοκύθια/κι απάνω στα καπούλια του/ένα σακί ρεβίθια».  

Σιμόπουλος, Διονύσης Π. Οι Μήνες Μάρτιος και Απρίλιος, Γεωτρόπιο Ελευθεροτυπίας, Τεύχος 463 (28 Φεβρουαρίου 2009)