ΜΠΥΡΑ ΦΙΞ - Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΙΟ ΔΙΑΣΗΜΗΣ ΜΠΥΡΑΣ ΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ

  Η μπύρα Φιξ υπήρξε η πρώτη μπύρα που ήπιαν οι Έλληνες καταναλωτές. Μαζί της μεγάλωσαν ολόκληρες γενιές Ελλήνων, από το 1864, όταν πρωτοεμφανίστηκε η ιστορική μπύρα στην ελληνική αγορά, μέχρι το 1982, όταν εξαιτίας μιας σειράς εσφαλμένων χειρισμών, βρέθηκε στο περιθώριο και ανεστάλη η παραγωγή της. Σήμερα, αναγεννημένη από την τέφρα της, η δημοφιλής μπύρα δηλώνει ξανά βροντερό παρόν.

   Όταν ο πρώτος βασιλιάς της Ελλάδας, ο Οθωνας, εγκαταστάθηκε στη χώρα μας, έφερε μαζί του από την ιδιαίτερη πατρίδα του διάφορους επιστήμονες και ειδικούς τεχνίτες, προκειμένου να τονώσει την εγχώρια βιομηχανία. Ένας από αυτούς ήταν και ο Ιωάννης Φιξ, που είχε σπουδάσει ζυθοποιός στο Μόναχο, ο οποίος καταφθάνει με την οικογένειά του το 1833.

   Η οικογένεια Φιξ θα εγκατασταθεί αρχικά στο Ηράκλειο Αττικής, πριν αγοράσει δύο κτήματα στο κέντρο της Αθήνας, όπου δημιουργεί δύο μικρές ζυθοποιίες. Μία πυρκαγιά, όμως, που κατέκαψε τη μία ζυθοποιία τον ανάγκασε εν έτει 1863 να εγκαταστήσει την παραγωγή αλλά και τις κατοικίες της οικογένειας στο ‘’εξοχικό’’ τότε Κολωνάκι.

   Φαίνεται πως η ιδέα του Ιωάννη Φιξ να παρασκευάσει μπύρα ενέπνευσε και άλλους συμπατριώτες του, οι οποίοι κατέφθασαν στη χώρα μας όπου άνοιξαν διάφορες ζυθοποιίες. Η οικογένεια Φιξ, όμως, που είχε την εύνοια του βασιλιά και είχε αναπτύξει ένα εκτεταμένο δίκτυο διανομής των προϊόντων της, σύντομα θα κατατρόπωνε τους αντιπάλους της.

   Πέρα από τους ανταγωνιστές που κατά καιρούς ενέσκηπταν, οι Φιξ είχαν να αντιμετωπίσουν διάφορα λειτουργικά προβλήματα σχετικά με την παραγωγή μπύρας, η οποία, σε κάποιο στάδιο, απαιτούσε ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες και ψύξη.

 Ελλείψει, τότε, των αναγκαίων ψυκτικών μηχανημάτων αλλά και του χιονιού, ο Βαυαρός ζυθοποιός ανέθετε στους χωρικούς από το Μενίδι να αποθηκεύσουν την πρώτη ύλη στην Πάρνηθα και κατόπιν να την μεταφέρουν μέσα σε σακιά, με τα μουλάρια, στο εργοστάσιο στο Κολωνάκι.

   Το 1893, τη σκυτάλη αναλαμβάνει ο Κάρολος Φιξ, γιος του ιδρυτή, ο οποίος μεταφέρει το εργοστάσιο στη Λεωφόρο Συγγρού. Η αυξημένη παραγωγική δυναμικότητα του νέου εργοστασίου, το οποίο προσέφερε εργασία σε τουλάχιστον 5.000 άτομα, θα καταστήσει την μπύρα Φιξ κυρίαρχη σε όλη την ελληνική επικράτεια. Χαρακτηριστικά, πάνω από 200 καταστήματα διέθεταν αποκλειστικά την εν λόγω μπύρα, η οποία αρχίζει σιγά σιγά να εξάγεται, σε φιάλες και βαρέλια, στο εξωτερικό.

   Μέχρι τη δεκαετία του 1950, η Φιξ, που εν τω μεταξύ έχει αποσπάσει πληθώρα βραβείων και τιμητικών διακρίσεων, έχει καταστεί συνώνυμη της μπύρας στην Ελλάδα. Το ιδιότυπο μονοπώλιο που απολαμβάνει για αρκετές δεκαετίες, έχει μετατρέψει την εταιρεία, τη διοίκηση της οποίας έχει πλέον αναλάβει ο Κάρολος Φιξ ο νεότερος, σε έναν πραγματικό κολοσσό. 

   Σύντομα, όμως, θα αρχίσουν να φαίνονται τα πρώτα σημάδια κόπωσης. Κατ’ αρχάς, στα τέλη της δεκαετίας του ’50, ένα μέλος της οικογένειας, ο Αντώνιος Φιξ, αποσκίρτησε από την επιχείρηση και δημιούργησε δικό του εργοστάσιο επί της οδού Πέτρου Ράλλη, όπου λανσάρει την μπύρα ‘’Αλφα’’, χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία. Λίγα χρόνια αργότερα, την αγοράζει ο Πρόδρομος Μποδοσάκης, για να καταλήξει εν τέλει πάλι στην οικογένεια του Ιωάννη Φιξ.

   Ηχηρό ράπισμα, πάντως, για τη δημοτικότητα της Φιξ ήταν η άρση, στη δεκαετία του ’60, του μονοπωλίου που απολάμβανε στην ελληνική αγορά. Τότε, η κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου, ανταποκρινόμενη σε μια σειρά διαμαρτυριών εκ μέρους των λιανοπωλητών οι οποίοι κατήγγειλαν την εταιρεία Φιξ επειδή υιοθετούσε εκβιαστικές πρακτικές για να προωθήσει τη νέα της γραμμή από αεριούχα ποτά, δίνει το πράσινο φως για την ίδρυση δύο ακόμη ζυθοποιείων. Μία από αυτές ήταν η ολλανδική Heineken, η οποία παράγει την Amstel. Μάλιστα η συγκεκριμένη μπύρα, που εξαιτίας τεχνητού σαμποτάζ έβγαινε σε κατά τι μικρότερο μπουκάλι και φυσικά σε χαμηλότερη τιμή, σύντομα θα κυριαρχούσε στην Ελλάδα, εκτοπίζοντας την Φιξ από την πρώτη θέση.

   Σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, η εμπλοκή ορισμένων στελεχών της εταιρείας Φιξ στην ανατροπή της κυβέρνησης Παπανδρέου, προκάλεσε τη θυμηδία του κόσμου, ο οποίος παράφρασε το διάσημο τότε σλόγκαν «Η Μπύρα Φιξ κάνει καλό» στο «Η μπύρα Φιξ κάνει κακό». Οι τριγμοί, πλέον, στο οικοδόμημα, που γιόρταζε τον πρώτο της ιωβηλαίο, ήταν ισχυροί και, όπως αποδείχθηκε, μη αναστρέψιμοι. 

   Η μπύρα Φιξ έχει μπει πια σταθερά σε τροχιά απαξίωσης. Όπως ακριβώς και το επιβλητικό εργοστάσιό της στη Συγγρού και Καλλιρόης, το οποίο, από τα τέλη της δεκαετίας του ’70, εγκαταλείπεται στη μοίρα του και οδηγείται σε μαρασμό, ίσως το πιο διάσημο κουφάρι εργοστασίου στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας. Την ίδια στιγμή, η ζυθοποιία Φιξ δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τον διαρκώς αυξανόμενο ανταγωνισμό και, φορτωμένη με δάνεια, κηρύσσει πτώχευση το 1983.

   Τα εμπορικά σήματα της ιστορικής εταιρείας περνούν στην πιστώτριά της, την Εθνική Τράπεζα, ενώ οι απόγονοι του ιδρυτή εγκαταλείπουν τη χώρα και μετακομίζουν στην Ελβετία. Αρκετά αργότερα, το 1995, επιχειρείται η επανεμφάνιση της Φιξ, από την εταιρεία Κουρτάκη, προσκρούει όμως στην οικογένεια Φιξ, που ξεκινά δικαστική διαμάχη, την οποία κερδίζει. Ίδια τύχη είχαν και άλλες δύο απόπειρες, μία από Ελληνοαμερικάνο επιχειρηματία που προσπάθησε να την εισάγει σε Αμερική και Καναδά, καθώς και άλλη μία από τον όμιλο Μαρινόπουλου.

   Σήμερα, στην εποχή της παντοδυναμίας του ομίλου Heineken (ελέγχει το 80% της αγοράς μπίρας την Ελλάδα), η εταιρεία Χητός, που μεταξύ άλλων εμπορεύεται και το νερό Ζαγόρι, εξαγόρασε το εμπορικό σήμα της Φιξ και αισιοδοξεί ότι, αυτή τη φορά, θα καταφέρει να αναγεννήσει το μύθο και να σταθεί με αξιώσεις σε μια ιδιαίτερα ανταγωνιστική αγορά. Μέχρι στιγμής, τα μηνύματα είναι θετικά, με την αναγεννημένη μπύρα Fix να εξασφαλίζει ένα σεβαστό μερίδιο αγοράς.

Πηγή: Επιχειρείν αλά ελληΝΙΚΑ, εκδόσεις Σταμούλης