Με την κυκλοφορία της πρώτης δίγλωσσης εφημερίδας, της ελληνοτουρκικής "Ιωάννινα - Γιάνγια", στις 22 Μαΐου του 1896, βρίσκει έκφρασε η ενημέρωση των πολιτών στα τουρκοκρατούμενα Γιάννενα.
Ένα φιρμάνι του Σουλτάνου από την Πύλη, με ημερομηνία 18 Φεβρουαρίου 1856 - το διάταγμα hatt-i-humayun - άνοιξε τον δρόμο, υπό όρους και προϋποθέσεις, για την ενημέρωση στον υπόδουλο ελληνισμό. Η εφαρμογή του διατάγματος στα Γιάννενα, τα Γιάνγια όπως τα αποκαλούσαν οι Τούρκοι, άρχισε το 1869.
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ο Κωνσταντίνος Πέτσιος, καθηγητής Ιστορίας της Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, η εφημερίδα ήταν ένα έντυπο προσανατολισμένης πληροφόρησης, όμως είχε τη σπουδαιότητά του ως γεγονός στην επικοινωνία για την εποχή.
Η εφημερίδα "Ιωάννινα - Γιάνγια" ήταν τετρασέλιδη, εβδομαδιαία και τυπογράφος της ήταν ο Μιχαήλ Καφταντζόγλου. Αποτελούσε πηγή πληροφοριών, καθώς παρείχε ενημέρωση για την οικονομική, πολιτιστική κατάσταση της πόλης, τα αποτελέσματα των μαθητικών εξετάσεων, τις εκδηλώσεις κατά την έναρξη και τη λήξη των μαθημάτων στη Ζωσιμαία Σχολή, τα τουρκικά σχολεία, το ισραηλιτικό σχολείο "Μαχτίμπ Ρουστιγιέ" και την Ιερατική Σχολή, στη Νήσο.
Σημαντικό ήταν το γεγονός ότι αρθρογραφούσαν Έλληνες λόγιοι, όπως ο μαθηματικός Σπυρίδων Μανάρης, διευθυντής της Ζωσιμαίας Σχολής και μαθητής του σπουδαίου διαφωτιστή Αθ. Ψαλίδα. Η εφημερίδα ασχολείτο, επίσης, και με τν δημοσίευση του περιεχομένου των διαταγμάτων της Πύλης, των φιρμανιών, τα οποία - αξίζει να σημειωθεί - ήταν στην ελληνική, η οποία ήταν η επίσημη γλώσσα της Διοίκησης, καθώς οι Οθωμανοί των Ιωαννίνων φοιτούσαν στη Ζωσιμαία Σχολή.
Στην αγγελία της έκδοσης αναφέρεται χαρακτηριστικά:
"Έν έκ των πλεονεκτημάτων και πολλών ωφελιών πρόξενον μέτρον είναι και η έκδοσις έφημερίδος εντοπίου,διό θέλει έκδοθεί είς τά Ίωάννινα άπαξ της έβδομάδος εφημερίς ύπό τον τίτλον ΙΩΑΝΝΙΝΑ, προτιθεμένη την δημοσίευσιν:
Των Αυτοκρατορικών Θεσπισμάτων και Κανονισμών
Ειδήσεων,αποβλεπουσών ίδιαιτέρως στην Νομαρχίαν ταύτην, και την εφαρμοφήν των Διοικητικών Διατάξεων του Β ι λ α ε τ ί ο υ.
'Αρθρων διαφόρων περί έμπορίας και άλλων ώφελίμων άντικειμένων".
Στο τέλος της αγγελίας σημειώνεται ότι η ετήσια συνδρομή είναι 60 γρόσια και 35 η εξάμηνη. Η δε τιμή του κάθε φύλλου ήταν 50 παράδες.
Στο κυρίως άρθρο της πρώτης έκδοσης τονίζεται ότι η εν λόγω εφημερίδα, "εκδιδομένη Τουρκιστί και Έλληνιστί", αποτελεί μέσον που διαδίδει τον πολιτισμό, τον υπηρετεί και "χρησιμεύει ως παγκόσμιο κάτοπτρο, μέσω του οποίου το κοινό γνωρίζει την αξία και την υπεροχή των Επιστημών και των Τεχνών, ενώ περιηγείται στον κόσμο".
Για παράδειγμα, αναφέρεται στη διάνοιξη του δρόμου Ιωάννινα - Πρέβεζα, δίνοντας την πληροφορία ότι οι εργασίες γίνονται στη δύσβατη τοποθεσία "Πέντε Πηγάδια", μια διαδρομή που για να την περάσεις χρειαζόταν πεζοπορία 4 - 5 ωρών!
Επίσης, ενημερώνει, ότι Πρίγκιπας της Ουαλίας, την επομένη της άφιξής του στην Κέρκυρα, πήγε στην απέναντι ακτή, στη Σαγιάδα, για τρίωρο κυνήγι.
Ο καθηγητής Κ. Πέτσιος επισημαίνει ότι η εφημερίδα "Ιωάννινα - Γιάνγια", παρά το γεγονός ότι διεκδικούσε τον ρόλο της καθολικής έκφρασης και αυτοπροσδιοριζόταν ως το έντυπο μέσο των κοινών συμφερόντων στο Βιλαέτι, εξέφραζε τη βούληση της κυρίαρχης εξουσίας των Οθωμανών. Όμως αναπόφευκτα, με την πάροδο του χρόνου μεταβλήθηκε σε έναν κοινωνικό ιστό, στον οποίο διακρίνονται στοιχεία που σχετίζονται με τις τρεις εθνικότητες που συμβιούσαν στα Ιωάννινα- τους Έλληνες ,τους Ισραηλίτες και τους Τούρκους.
Ο πληθυσμός της πόλης, κατά το τέλος του 19ου αιώνα, σύμφωνα με Υπόμνημα του 1878, απαρτιζόταν από 10.000 χριστιανούς, 5000 οθωμανούς και 3000 εβραίους.
Το 1908, συναντάμε ένα νέο τίτλο στην εφημερίδα, "Γενί Γιάνγια - Νέα Ιωάννινα", ενώ η κυκλοφορία της συνεχίστηκε μέχρι το 1912, οπότε και έκλεισε.
Πολλά φύλλα της εφημερίδας φιλοξενούνται στο Βυζαντινό Μουσείο Ιωαννίνων, ενώ ορισμένα βρίσκονται στη βιβλιοθήκη της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών.
© ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ και παραχωρούνται σε συνδρομητές μόνον για συγκεκριμένη χρήση./Μ. Τζώρα