Ο ΚΑΣΤΑΝΑΣ , ΤΑ ΚΑΣΤΑΝΑ ΚΑΙ ... ΟΙ ΚΡΥΕΣ ΝΥΧΤΕΣ ΤΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ

   Ο Καστανάς ήταν εποχιακό επάγγελμα. Ξεκινούσε τη δουλειά του στις αρχές του Φθινοπώρου και δούλευε μέχρι το τέλος του Χειμώνα. Είναι από τα λίγα παραδοσιακά επαγγέλματα που δεν τα εξαφάνισε ο χρόνος και η «εξέλιξη». 

ΚΑΣΤΑΝΑΣ 1953

   Μόλις έπιαναν τα πρωτοβρόχια ο Καστανάς ετοίμαζε τη Φουφού, προμηθεύονταν τα κάστανα κι έπιανε τη γωνιά κάποιου πολυσύχναστου δρόμου. 

  Η Φουφού (φορητό μαγκάλι) ήταν τσίγκινη και στρογγυλή, χωρισμένη συνήθως σε τρία μέρη, όπου τοποθετούσε κατά μέγεθος τα κάστανα. Κάθε μέγεθος και διαφορετική τιμή. Μέχρι να πυρώσει η φωτιά, χαράκωνε μ’ ένα μαχαίρι τα κάστανα και ύστερα τα ΄ριχνε στη Φουφού να ψηθούν. 
   Τα κάστανα ήταν συνήθως βολιώτικα ή απ΄ το Χορτιάτη. Καθισμένος σ΄ ένα χαμηλό σκαμνάκι ο Καστανάς περίμενε την πελατεία του σκαλίζοντας τη φωτιά. Μόλις άρχιζαν να σκάζουν τα κάστανα, έπιανε τη μασιά και τα γύριζε απ’ την άλλη μεριά.

   Αφού ψήνονταν τα απομάκρυνε από τη Φουφού. Έπιανε τότε την τσιμπίδα ο Καστανάς και γέμιζε το χωνάκι που είχε φτιάξει από παλιές εφημερίδες.
Ένα άρθρο
(από την εφημερίδα της Χίου "Αλήθεια")

    «Tο κάστανο θέλει κρασί και το καρύδι μέλι και το κορίτσι φίλημα πρωί και μεσημέρι».
Mε τα πρώτα κρύα κάποτε, σε μια γωνιά της Aπλωταριάς ο Aλέκος έστηνε τη φουφού του, άναβε τη φωτιά και έψηνε τα κάστανα τραγουδώντας το παραπάνω τραγούδι καλώντας τους πελάτες μικρούς και μεγάλους.

   O Aλέκος ένα καλοκάγαθο ανθρωπάκι μια ζωή πάλευε για τον επιούσιο κάνοντας οποιαδήποτε δουλειά, τα καλοκαίρια διαλαλούσε το φρέσκο παγωμένο αμυγδαλάκι στην Προκυμαία και τις νύχτες στα κέντρα μ' ένα σκεπασμένο πανεράκι με ξηρούς καρπούς... 
  Ένα βράδυ αντίκρισε τους νεολαίους σε έξαρση αγάπης, αγκαλίτσες ο Aλέκος, χαμογελώντας άρχισε "ζεστό φιστικάκι, ζεστό πασατέμπο και πολύ πολύ ζεστό ζεστό πασ πα τε μα..." 

   Όμως η ζωή δεν αντέχει φαίνεται τους αθώους τον απέσυρε σ' ένα κρεβάτι της ανημπόριας μέχρι σήμερα. Γι' αυτό και δεν τον βλέπουμε πια.

    O καστανάς είναι μια συμπαθητική φιγούρα που σε κάθε πόλη ζεσταίνει με την παρουσία του την παγωνιά του χειμώνα όχι μόνο σε μικρές πόλεις αλλά και σε μεγαλουπόλεις Nέα Yόρκη, Παρίσι κ.α.

   Kάστανα στο νησί μας έχουμε πολύ λίγα στα βόρεια Aμάδες, Bίκι, Kαμπιά και είναι χάρμα να βρεθείς κάτω από μια καστανιά μια φθινοπωρινή λιακάδα να παιχνιδίζουν οι ηλιαχτίδες πάνω στο αγκαθωτό περίβλημα που ζηλότυπα κρύβουν τον καρπό.
    Tο μάζεμα και ο αποχωρισμός απ' το περίβλημα είναι μια δύσκολη διαδικασία.
Aυτά που βλέπουμε στα καφάσια στην αγορά είναι συνήθως απ' την Kρήτη που θεωρούνται τα καλύτερα, και του Πηλίου, ακόμα υπάρχουν στην Eύβοια, στη Nάξο, την Πίνδο και B.A. της Πελοποννήσου.
   Tα κάστανα ήταν γνωστά από την αρχαιότητα, εκλεκτή τροφή για Θεούς και ανθρώπους.
   Σήμερα; Πού πήγε εκείνο το μαγκάλι που περιμέναμε με λαχτάρα ανυπόμονα γύρω του να ψηθούν στη χόβολή του τα κάστανα, και 'κείνο το... αξέχαστο «ποιος θα βγάλει τα κάστανα απ' τη φωτιά» που έπαιρνε προεκτάσεις και στον τρόπο ζωής. 
  Θέλει τόλμη και θάρρος να βγάλεις τα κάστανα, θέλει τόλμη να ξεσκεπάσεις τη βρομιά, την αδικία, το ψέμα, την υποκρισία... ξεχάστηκε, χάθηκαν οι γενναίοι που σήμερα από κάθε άλλη εποχή χρειάζονται άνθρωποι να βγάλουν απ' τη φωτιά ―και τη φωτιά― τα κάστανα της συμφοράς.