10. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι μεγάλος…
Ο εγκέφαλος ενός ενήλικα ζυγίζει 1,3 με 1,4 κιλά. Ορισμένοι νευροχειρούργοι περιγράφουν την υφή του όπως της οδοντόκρεμας, μόνο που δεν απλώνεται σαν οδοντόκρεμα. Το 80% του κεφαλιού σας απαρτίζεται από τον εγκέφαλο ενώ το υπόλοιπο 20% είναι το αίμοφόρα αγγεία.
9. …αλλά συνεχώς γίνεται μικρότερος
Οι άνθρωποι πριν από 5.000 χρόνια είχαν ακόμα μεγαλύτερο εγκέφαλο. Συγκεκριμένα υπολογίζεται ότι έχουν μικρύνει κατά 10%. Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν γιατί συμβαίνει αυτό, αλλά ορισμένοι εικάζουν ότι γίνονται πιο αποτελεσματικοί και άρα δεν είναι αναγκαίο το μεγαλύτερο μέγεθος τους.
8. καταναλώνουν ενέργεια
Παρά το γεγονός ότι ένας εγκέφαλος αναλογεί περίπου στο 2% του συνολικού βάρους ωστόσο, χρησιμοποιεί το 20% του οξυγόνου που εισπνέουμε και το 25% της γλυκόζης (σακχάρων) που κυκλοφορούν στο αίμα μας.
7. Οι «ρυτίδες» μας κάνουν πιο έξυπνους
Ποιο είναι το μυστικό της εξυπνάδας μας ως είδος? Η απάντηση μπορεί να κρύβεται στις ρυτίδες. Η επιφάνεια του ανθρώπινου εγκεφάλου είναι γεμάτη από βαθιές σχισμές και αυλακώσεις. Αυτή η επιφάνεια ονομάζεται φλοιός τους εγκεφάλου τον οποίο συναποτελούν περίπου 100 δισεκατομμύρια νευρώνες ή αλλιώς νευρικά κύτταρα.
6. Το μεγαλύτερο μέρος του εγκεφάλου μας δεν είναι νευρώνες
Παλαιότερα είχαν βρει ότι χρησιμοποιούμε μόλις το 10% του εγκεφάλου μας, ενώ το υπόλοιπο 90% είναι η νευρογλοία (από την ελληνική λέξη που σημαίνει κόλα). Η ουσία αυτή θεωρούσαν οι επιστήμονες ότι απλά «συγκρατεί» τους νευρώνες μαζί, αλλά πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι τα νευρογλοιακά κύτταρα συμβάλλουν στην επιτάχυνση της μετάδοσης των νευρικών ώσεων, στην ανοσολογική απάντηση του εγκεφάλου και τέλος στις διαδικασίες της ανάπτυξης και της δραστηριότητας των συνάψεων.
5. Ο εγκέφαλος είναι μια «κλειστή λέσχη»
Η δομή του εγκεφάλου είναι τέτοια που επιτρέπει μόνο σε μερικά μόρια να περάσουν στο εσωτερικό άδυτο του εγκεφάλου. Τα τριχοειδή αγγεία που τροφοδοτούν τον εγκέφαλο, έχουν στενά συνδεδεμένα κύτταρα τα οποία δεν επιτρέπουν στα μεγαλύτερα μόρια να διεισδύσουν . «Μόνο μια ελίτ καταφέρνει να περάσει μέσα».
4. Ο εγκέφαλος αρχίζει ως ένας σωλήνας
Τα πρόδρομα κύτταρα του εγκεφάλου έχουν οριστεί νωρίς. Τρεις βδομάδες μετά τη σύλληψη, ένα ποσοστό των εμβρυικών κυττάρων αναδιπλώνονται για να σχηματίσουν τον αρχικά τη νευρική αύλακα και τελικά τον νευρικό σωλήνα. Ο σωλήνας αυτός αυξάνεται και ξεδιπλώνεται στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου. Δεν είναι παρά στο δεύτερο τρίμηνο που αρχίζει να διαμορφώνεται ο εγκεφαλικός φλοιός με τις αύλακες όπως τον γνωρίζουμε.
3. Ο εγκέφαλος των εφήβων δεν έχει διαμορφωθεί πλήρως
Η εφηβική συμπεριφορά οφείλεται εν μέρει στις «ιδιοτροπίες» κατά την ανάπτυξη του εγκεφάλου. Η φαιά ουσία του εγκεφάλου κορυφώνεται λίγο πριν την εφηβεία, ενώ λίγο μετά αρχίζουν να λαμβάνουν μέρος οι πιο «δραματικές» αλλαγές στο μετωπιαίο λόβο, την περιοχή που ευθύνεται για τη λήψη αποφάσεων.
2. Ποτέ δεν σταματούν να αλλάζουν
Υπάρχει μια επιστημονική σοφία ότι αφού φτάσετε στην ενηλικίωση ο εγκέφαλός σας χάνει κάθε δυνατότητα να δημιουργήσει νέων νευρωνικών συνδέσεων. Η ικανότητα αυτή σταματούσε στην παιδική ηλικία. Μια μελέτη του 2007, μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ενός ασθενούς έδειξε ότι ο εγκέφαλος προσαρμόζεται στις βλάβες στα νεύρα που μεταφέρουν οπτικές πληροφορίες.
1 Οι γυναίκες δεν είναι τελικά από την Αφροδίτη
Υπάρχει μια λαϊκή ρύση που αναφέρει ότι τα μυαλά των γυναικών και των ανδρών διαφέρουν μεταξύ τους. Είναι αλήθεια ότι οι ορμόνες των αρσενικών και των θηλυκών επηρεάζουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου με διαφορετικό τρόπο. Αλλά ωστόσο παραμένει γεγονός ότι οι εγκέφαλοι είναι σχεδόν πανομοιότυποι. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το Ιανουάριο του 2010 στο Psychological Bulletin κοίταξε σχεδόν μισό εκατομμύριο αγόρια και κορίτσια και δεν βρήκε καμία διαφορά αναφορικά με τις μαθησιακές τους ικανότητες. Η έμφαση στις διαφορές μεταξύ των δύο φύλλων μπορεί να είναι «πιασάρικες» για τίτλους βιβλίων αλλά στις νευροεπιστήμες τίποτα δεν είναι τόσο απλό.