Ο ΒΟΥΚΕΦΑΛΑΣ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

 XPYΣOYΛA ΣAATΣOΓΛOY-ΠAΛIAΔEΛH
Αναπλ. καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας
στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

O Aλεξανδρος δαμαζει τον Βουκεφαλα . Πινακας του γερμανου ζωγραφου,F. Schommer, 19ος αιωνας.

 

Κανένα ίσως άλογο στην ιστορία δεν είχε την τύχη της επωνυμίας του Βουκεφάλα, του μοναδικού ίσως αλόγου που μοιράστηκε ένα μέρος από τη δόξα του αναβάτη του, ακολουθώντας και εισπράττοντας, ταυτόχρονα, την εξέλιξη της μορφής του Αλεξάνδρου από ιστορική σε μυθική, και τη μετατροπή της εκστρατείας του από συγκροτημένη χρονική αλληλουχία γεγονότων σε υπερφυσική περιήγηση στον κόσμο των θαυμάτων.

Kαβάλα στον Bουκεφάλα, ο Αλέξανδρος εφορμά κατά του Δαρείου στη μάχη της Iσσού. Λεπτομέρεια από το περίφημο ψηφιδωτό στην

Πομπηία («Oικία του Φούνου»), 2ος -1ος αι. π.X., αντίγραφο ζωγραφικού έργου του 4ου αι. π.X.

 Nάπολη, aρχαιολογικό Mουσείο. Πρόκειται για την αυθεντικότερη μάλλον απεικόνιση του αγαπημένου αλόγου του Αλέξανδρου. 

Η μυθοπλαστική προσέγγιση και η υπερφυσική διάσταση της εκστρατείας του Αλεξάνδρου στην Ανατολή, όπως καταγράφηκε στο Μυθιστόρημα του Αλεξάνδρου (αλλιώς Βίος του Αλεξάνδρου του Μακεδόνος), έξι αιώνες μετά τον θάνατό του, από έναν άγνωστο aλεξανδρινό που συμβατικά ονομάζεται Ψευδοκαλλισθένης (τέλος 3ου μ.Χ. αι.), εγκαινίασε μια μεγάλη σειρά από μεταφράσεις, διασκευές και παραλλαγές του, που διέδωσαν τις

WOMEN IN VINTAGE POSTCARDS TOY PHILIP BOILEAU ( 1863-1917 ) – 31 ΦΩΤΟ -

(περισσότερα…)

Ο ΜΥΘΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΤΖΙΤΖΙΚΙΑ

Σωκράτης
Και όσο για καιρό δα έχουμε. Κι έπειτα τα τζιτζίκια που κατά το συνήθιο τους μέσα στην κάψα τραγουδούνε και συνομιλούνε πάνω από το κεφάλι μας μού φαίνεται πως μας βλέπουνε. Αν λοιπόν μας έβλεπαν κι εμάς τους δύο, όπως τον πολύ κόσμο, το μεσημέρι να μη συνομιλούμε αλλά να είμαστε νυσταγμένοι και με το τραγούδι τους αποκαρωμένοι από αργία του νού μας, με το δίκιο τους θα μας περιγελούσαν, παίρνοντάς μας για τίποτα δούλους που ήλθαν σ' αυτούς εδώ, σ' αυτό το κατάλυμμα να κοιμηθούν, ωσάν πρόβατα που κάνουν μεσημέρι γύρω από το νερό. Αν όμως μας έβλεπαν να συνομιλούμε και να πλέωμε από κοντά τους σαν δίπλα από Σειρήνες αγοήτευτοι, το έπαθλο που έχουν από τους θεούς για να το δίνουν στους ανθρώπους, ίσως το έδιναν σε μας από θαυμασμό και εκτίμηση.

15ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ...ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ( ΤΟ ΠΑΣΧΑ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ ) ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ

Θεωρείται ως το «Πάσχα» του καλοκαιριού, καθώς οι προετοιμασίες και η νηστεία για την Κοίμηση της Θεοτόκου αρχίζουν από την 1η Αυγούστου και διαρκεί μέχρι ανήμερα της εορτής. Μακριά από τα αστικά κέντρα και τις παραλίες, η γιορτή σε κάθε γωνιά της χώρας γιορτάζεται με μεγάλη λαμπρότητα. Η 15η Αυγούστου είναι μια ημέρα ορόσημο για όλους, πιστούς και μη... πιστούς, καθώς τότε πολλοί ξεκινούν τις καλοκαιρινές τους διακοπές.
Σε κάθε περιοχή της Ελλάδας, υπάρχει ένα τελετουργικό που συνδέεται με την ημέρα αυτή. Ήθη και έθιμα αιώνων αναβιώνουν το Δεκαπενταύγουστο με πιο χαρακτηριστικά τα εξής:
Ημαθία (Καστανιά) - Παναγία Σουμελά
Χιλιάδες πιστοί από όλη την Ελλάδα αλλά και το Εξωτερικό συρρέουν κάθε χρόνο και στις εκδηλώσεις που γίνονται στην Παναγία Σουμελά, την ιστορική εκκλησία που βρίσκεται στις πλαγιές του Βερμίου, κοντά στο χωριό Καστανιά.
Η εκκλησία κτίστηκε το 1951 από τους πρόσφυγες του Πόντου, στη μνήμη της ιστορικής ομώνυμης Μονής, τα ερείπια της οποίας βρίσκονται στο όρος Μελά, κοντά στην Τραπεζούντα του Πόντου. Εδώ φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, που είναι φιλοτεχνημένη από τον Ευαγγελιστή Λουκά.
Μετά τον μέγα εσπερινό της παραμονής γίνεται η λιτάνευση της Αγίας Εικόνας και στη συνέχεια ακολουθούν καλλιτεχνικές εκδηλώσεις με ποντιακά συγκροτήματα, ενώ ανήμερα της Παναγίας γίνεται η περιφορά της Αγίας Εικόνας, την οποία ακολουθεί πλήθος πιστών.
Στο αποκορύφωμα της μεγάλης γιορτής της χριστιανοσύνης, ποντιακά συγκροτήματα από την Μακεδονία προσφέρουν μοναδικές στιγμές με παραδοσιακούς σκοπούς και πολύωρο γλέντι.
Κοζάνη (Σιάτιστα) - Παναγία Μικρόκαστρου
Το έθιμο των καβαλάρηδων προσκυνητών έρχεται από την τουρκοκρατία, όταν αποτελούσε μια ευκαιρία στους σκλαβωμένους να δείξουν τη λεβεντιά και τον πόθο τους για λευτεριά.
Στις 14 και 15 Αυγούστου όλη η Σιάτιστα δονείται στους ρυθμούς των χάλκινων και του ασταμάτητου γλεντιού.

Η Παναγία των αρχαίων Ελλήνων; Πώς με το πέρασμα στον χριστιανικό κόσμο η Αθηνά, η Άρτεμη, η Ίσιδα και άλλες θεές «αντικαταστάθηκαν» στη θρησκευτική συνείδηση από την Παρθένο Μαρία

Ίσιδα και Παναγία.

Στρατηγός, προστάτις και παρθένος. Είναι η θεά Αθηνά ή η Παναγία; Προστάτις των γυναικών, των παιδιών και του τοκετού. Είναι η Άρτεμις Παιδοτρόφος και Λοχεία ή μήπως η Παναγία; Συνετή, κόσμια, καλόβουλη, μειλίχια και πολυεύσπλαχνη, που δοκίμασε αβάσταχτο πόνο και γνώρισε πολλά βάσανα. Είναι η θεά Ισις ή πρόκειται για την Παναγία, μητέρα του Χριστού;
Εκεί, στο γύρισμα του ελληνικού κόσμου από τον πολυθεϊσμό στον χριστιανισμό, όταν ο δεύτερος άρχισε σιγά-σιγά να επικρατεί στη θρησκευτική συνείδηση και στη λατρευτική πρακτική, η μείξη στοιχείων του ειδωλολατρικού παρελθόντος με τη νέα θρησκεία όχι μόνο δεν θα τη μείωνε, αλλά θα συντελούσε σε μεγάλο βαθμό στην εδραίωσή της. Πρότυπα αιώνων, εξάλλου, ήταν δύσκολο να καταργηθούν. Αντιθέτως, η αφομοίωσή τους από τον χριστιανισμό υπήρξε ο συνδετικός κρίκος που χρειάζονταν οι άνθρωποι για να τον δεχθούν ευκολότερα.

44 ΠΙΝΑΚΕΣ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΟ ΣΤΑΦΥΛΙ

ΠΕΡΝΩΝΤΑΣ ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΦΩΤΟ ΒΛΕΠΕΤΕ ΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ

(περισσότερα…)

Η «Γενιά του’30» στην αναζήτηση της ελληνικότητας

---

Το Παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου στο Ναύπλιο διοργανώνει την έκθεση «Η Γενιά του’30 στην αναζήτηση της ελληνικότητας», με στόχο να επισημάνει τις διαφοροποιήσεις της ελληνικής τέχνης τη δεκαετία 1930-1940.

Πορτρέτο κυρίας, Ν. Κοντόπουλος

Αυτή την περίοδο τα προβλήματα γίνονται ανθρωποκεντρικά, αλλάζουν μορφή και οι καλλιτέχνες αναζητούν στην παράδοση, αξίες που γίνονται πρότυπα. Ανακαλύπτουν το συμβολικό κόσμο της βυζαντινής ζωγραφικής και την αφαιρετικότητα των εικόνων της, τη διακοσμητικότητα της λαϊκής τέχνης και τη γεωμετρική υφή των μορφών της καθώς και την αρμονία και ισορροπία της κλασικής τέχνης.

Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, οι καλλιτέχνες μελετούν το ελληνικό τοπίο, ανακαλύπτουν το Αιγαίο και τα ελληνικά νησιά, αναζητούν στη λιτότητα το απολλώνιο πνεύμα της αρχαίας ελληνικής τέχνης, σπουδάζουν τη βυζαντινή τέχνη και προβάλλουν τη λαϊκή τέχνη. Σε αυτήν την παράδοση ψάχνουν να διατηρήσουν την αυθεντικότητά τους, την «ελληνικότητά τους» συμπαρατάσσοντας ή διαχωρίζοντας στοιχεία από την σύγχρονη ευρωπαϊκή τέχνη.

Βασικό  γνώρισμα της καλλιτεχνικής δημιουργίας της περιόδου αυτής είναι η κυριαρχία της νόησης πάνω στην αίσθηση, που εκδηλώνεται με ισχυρές σχηματοποιήσεις στη σύνθεση και το σχέδιο, ενώ το χρώμα απομακρύνεται από τη φύση και γίνεται πιο πνευματικό. Το ώριμο έργο του Κωνσταντίνου Παρθένη μαρτυρεί αυτές τις αλλαγές.

Στις αλληγορικές και θρησκευτικές συνθέσεις του συγχωνεύονται επιδράσεις από την Αρχαιότητα, το Βυζάντιο και τα νεότερα ρεύματα. Ο Μικρασιάτης Φώτης Κόντογλου αναζητεί πηγές έμπνευσης αποκλειστικά στο Βυζάντιο και στην ανατολική παράδοση, απορρίπτοντας κάθε επαφή με την δυτική τέχνη. Η προσωπικότητα και οι ιδέες του θα επηρεάσουν πολλούς καλλιτέχνες της Γενιάς του ’30. 

ΣΠΟΥΔΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΗΘΟΠΟΙΟΙ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΜΑ ΙΣΩΣ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ

Μορίδης Θόδωρος

Από το 1922 βρίσκόταν συνεχώς στη σκηνή.
Έλαβε μέρος στους θιάσους Ευαγγελίας Παρασκευοπούλου, Εδμόνδου Φύρστ, Ροζαλίας Νίκα, Χριστίνας Καλογερίτου, Νίκου Πλέσσα, Αιμίλιου Βεάκη, Χριστόφορου Νέζερ, Κυβέλης, Μαρίκας Κοτοπούλη, Αργυρόπουλου, Βασίλη Λογοθετίδη, Κατερίνας, Ενωμένων Καλλιτεχνών, Μάνου Κατράκη, Εθνικού Θεάτρου, Δημήτρη Μυράτ, Δημήτρη Χορν, Αλέκου Αλεξανδράκη, Νόνικας Γαληνέα κ.ά.
Σημαντική ήταν και η καριέρα του στον κινηματογράφο σε ρόλους στιβαρών προυχόντων, αριστοκρατών, επιχειρηματιών κ.ά. Το κινηματογραφικό του ντεμπούτο το έκανε το 1948 με την ταινία Χαμένοι Άγγελοι.
Ήταν σύζυγος της επίσης ηθοποιού Τζόλυς Γαρμπή.

Φιλμογραφία (εώς το 1973):

1948 ΧΑΜΕΝΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ
1949 ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΒΡΑΧΟΣ (ΦΩΤΕΙΝΗ ΣΑΝΤΡΗ)
1950 ΘΥΕΛΛΑ ΣΤΟ ΦΑΡΟ (ΣΦΑΛΜΑ ΜΙΑΣ ΜΗΤΕΡΑΣ, ΤΟ)
1950 ΛΥΠΗΘΕΙΤΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ (ΑΜΑΡΤΗΣΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ)

ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΕΠΙ ΚΟΛΩΝΩ (1975) Α. Μινωτής

 Ο τυφλός Oιδίποδας φθάνει στην Αθήνα καθοδηγούμενος από την κόρη του Αντιγόνη. Εκεί θα συναντήσει και το γιο του Πολυνείκη που έχει ξεκινήσει την εκστρατεία του με τους Αργείους κατά της Θήβας και του αδελφού του Ετεοκλή, προκειμένου να πάρει το θρόνο. Η μοίρα ακολουθεί την προδιαγεγραμμένη της πορεία και τα δεινά του οίκου του Οιδίποδα δεν έχουν τέλος.

Παίζουν:

Αλέξης Μινωτής, Όλγα Τουρνάκη, Ζώρας Τσάπελης, Μαρία Σκούντζου, Βασίλης Κανάκης, Γκίκας Μπινιάρης, Χρήστος Πάρλας, Στέλιος Βόκοβιτς.

ΕΛΙΑ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟ ΔΕΝΔΡΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ - ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΙΑ

• "Βάψε ελιά για τη ζωή σου και συκιά για το παιδί σου"
• "Από το θέρο ως τις ελιές δεν απολείπουν οι δουλειές"
• Αν δε σφίξεις την ελιά, δε βγάζει λάδι.
  (Όπως πρέπει να σφίξεις τις ελιές για να βγάλεις το λάδι, έτσι πρέπει να δουλέψεις σκληρά για να αποδώσει η δουλειά σου).
• ’Ακουσες λάδι τρέχα, άκουσες στεφάνι φεύγα.
  (Στο λάδι (βάφτιση) αν πας δεν θα 'χεις έξοδα ενώ στο γάμο οι καλεσμένοι βάζουν χρήματα στο δίσκο ως δώρο για τους νιόπαντρους).
• Όποιος έχει σιτάρι, κρασί και λάδι στο πιθάρι έχει του κόσμου τα καλά και του θεού τη χάρη.
  (Όποιος έχει αυτά τα τρία προϊόντα στο σπίτι του, είναι σαν να έχει απ' όλα, είναι πλούσιος).
• Δεν τρώγεται ούτε με το λάδι ούτε με το ξύδι.