Περί ηρώων

...ο απαραίτητος πρόλογος

Η λατρεία των ηρώων στην αρχαία Ελλάδα ήταν δεμένη με τον τάφο τους κι η δύναμή τους οφειλόταν στα λείψανά τους, που ήταν θαμμένα στον τάφο. Μερικές φορές ξέθαβαν τα οστά των ηρώων και τα μετέφεραν σε άλλη πόλη ή περιοχή. Γνωστό παράδειγμα είναι η μεταφορά των οστών του Θησέα από τη Σκύρο στην Αθήνα

Επίσης όταν οι Σπαρτιάτες πολεμούσαν τους Αρκάδες μετέφεραν τα οστά του Ορέστη από την Τεγέα στην Σπάρτη. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι ήρωες ήταν πρόθυμοι να υπερασπίσουν την πόλη που ήταν θαμμένοι.

Εμφανίσεις ηρώων στα πεδία των μαχών έχουμε συχνά. Στη μάχη του Μαραθώνα, όπου οι Έλληνες αντιμετώπιζαν τους Πέρσες ο Θησέας εμφανίστηκε για να βοηθήσει την πατρίδα του.

Στην ίδια μάχη εμφανίζεται κι ο Εχετλαίος, ένας ήρωας που η μόνη πληροφορία που έχουμε γι' αυτόν είναι αυτή η εμφάνισή του. Επίσης είναι γνωστό ότι οι Λοκροί άφηναν πάντα μια θέση κενή στην παράταξη του στρατεύματος για τον Αίαντα κι ισχυρίζονταν πως στη μάχη της Σάγρας ο Αίαντας είχε τραυματίσει τον αρχηγό των Κροτωνιατών. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι οι Γαλάτες κατατροπώθηκαν στους Δελφούς από την επέμβαση του Νεοπτόλεμου, του γιου του Αχιλλέα, και άλλων ηρώων. Και ο κατάλογος δεν έχει τέλος.

Οι ήρωες μοιάζουν με τους σημερινούς αγίους. Έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Η δύναμη των αγίων όπως και των ηρώων είναι δεμένη με τα λείψανά τους, τα οποία συχνά μεταφέρονται από τον έναν τόπο στον άλλο. Ακόμα όπως το μαντείο των Δελφών για κάποιον νεκρό, που τα λείψανά του παρουσίαζαν να έχουν υπερφυσική δύναμη, καθιέρωνε λατρεία, έτσι και η σημερινή εκκλησία συχνά για παρόμοιους λόγους καθιερώνει επίσημα έναν καινούριο άγιο. Η λατρεία των ηρώων στη σύγχρονη εποχή έχει παραχωρήσει τη θέση της στη λατρεία των μαρτύρων και των αγίων.

Μετά από αυτήν την παρενθετική εισαγωγή, που ήταν απαραίτητη για να καταφέρουν οι περιηγητές του δικτυακού μας τόπου να κάνουν τις απαραίτητες αναγωγές σχετικά με το τι αντιπροσώπευαν οι ήρωες για τους αρχαίους, θα προχωρήσουμε στην ταξινόμησή τους σε κατηγορίες. Η ταξινόμηση αυτή είναι χρήσιμη για αυτούς που δεν είναι περαστικοί από τις σελίδες μας και σκοπεύουν να εμβαθύνουν περισσότερο στο θέμα.

Κατηγορίες ταξινόμησης ηρώων και ηρωίδων

• 
  Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι ήρωες και οι ηρωίδες που είναι θεοί και έχουν λατρευτική προέλευση.
• Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν οι ήρωες και οι ηρωίδες που είναι ιεροί, που συνδέονται με κάποια θεότητα ως συνοδοί, ιερείς ή απόστολοι.
• Στην τρίτη κατηγορία ανήκουν οι ήρωες που είναι και θεοί, αλλά η προελευσή τους είναι κοσμική.
• Στην τέταρτη κατηγορία ανήκουν οι πρακτήριοι, πολιτισμικοί ήρωες.
• Στην πέμπτη κατηγορία ανήκουν οι επικοί ήρωες ανθρώπινων μύθων.
• Στην έκτη κατογορία ανήκουν οι επώνυμοι ήρωες
• Και στην έβδομη κατηγορία ανήκουν οι ιστορικές και πραγματικές προσωπικότητες.

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΣΠΑΡΤΗ

(PAUL CARTLEDGE καθηγητή Ελληνικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Cambridge )

Στη Σπάρτη, τα κορίτσια γυμνάζονταν και σε καμία περίπτωση δεν ήταν περιορισμένα σε αμιγώς οικιακές και στατικές εργασίες.
Για παράδειγμα, ήταν εκπληκτικές αθλήτριες. Μια σειρά θαυμαστών ορειχάλκινων αγαλματιδίων του 6ου αιώνα π.Χ. παριστάνουν γυμνές ή ημίγυμνες Σπαρτιάτισσες, κορίτσια και κοπέλες, να τρέχουν, ακριβώς όπως έκαναν και στην πραγματικότητα, όχι μόνο στη Σπάρτη αλλά και στην Ολυμπία (βεβαίως όχι στους Ολυμπιακούς Αγώνες, αφού αυτοί ήταν αποκλειστικά για άνδρες).
Σκοπός της κοπιαστικής φυσικής άσκησης, όπως μαθαίνουμε από αρχαίους συγγραφείς που θα πρέπει να ήταν γνώστες - όπως ο Ξενοφών - ήταν ο ευγονισμός.
Με άλλα λόγια, αποσκοπούσε στην ανατροφή γυναικών που θα γίνονταν ρωμαλέες μάνες για ία παιδιά ίσος - ιδανικά μάλιστα αρσενικά παιδιά -για την επόμενη γενιά ενήλικων πολεμιστών της Σπάρτης που θα μάχονταν για λογαριασμό της τους εξωτερικούς εχθρούς, αλλά και τους εσωτερικούς: τον πληθυσμό των σκλάβων, τους είλωτες.
Ορισμένες επιτύμβιες επιγραφές, που διασώζονται, αναγράφουν το όνομα κάποιας Σπαρτιάτισσας και πλάι «πέθανε στη γέννα» - επισήμανση τιμής, δόξα για τη νεκρή γυναίκα, όπως για τον άνδρα Σπαρτιάτη ήταν τιμή να αναγράφεται «πέθανε στον πόλεμο» αν έχανε τη ζωή του στα πεδία των μαχών.
Οι Σπαρτιάτες ανεπιφύλακτα απέδιδαν δημόσιες τιμές και εξέφραζαν δημοσίως επαίνους στις γυναίκες, σε κραυγαλέα αντίθεση με την Αθήνα, επί παραδείγματι, όπου ο Περικλής λέει - δίχως φόβο να διαψευστεί - ότι οι πιότερο αξιοσέβαστες Αθηναίες ήταν εκείνες για τις οποίες δεν είχε ακουστεί δημόσια έπαινος ή ψόγος.
Ούτε και οι ίδιες οι Σπαρτιάτισσες δείλιαζαν να μιλήσουν. Αναπτύχθηκε παράδοση που ανιχνεύεται στην εποχή του Ηρόδοτου ακόμη, η οποία αποδίδει στις γυναίκες της Σπάρτης εξαιρετικά οξυδερκείς ή πνευματώδεις παρατηρήσεις. Πολλές από αυτές συγκεντρώθηκαν σε ένα έργο με τίτλο «Αποφθέγματα Λακωνικά» που αποδίδεται στον Πλουταρχο.
Όταν μια ξένη γυναίκα ρώτησε τη Γοργώ, θυγατέρα του βασιλιά Κλεομένη του Α΄ και σύζυγο του βασιλιά Λεωνίδα (του σπουδαίου ήρωα των Θερμοπυλών), γιατί οι Σπαρτιάτισσες ήταν οι μόνες που εξουσίαζαν τους άντρες τους, εκείνη απάντησε «γιατί είμαστε οι μόνες γυναίκες που γεννάμε (πραγματικούς) άντρες».
Όταν ένα αγόρι γύριζε από τη μάχη μόνο, δίχως τ’ αδέλφια του, η μητέρα, αντί να τον καλωσορίσει με τρυφεράδα, τον σφυροκοπούσε με προσβολές:
«Σε μεγάλωσα για να γίνεις εσύ ο μόνος δειλός από τα παι διά μου;». Η λακωνική φράση «ήταν ή επί τας» λέγεται ότι εκστομιζόταν από την τυπική Σπαρτιάτισσα μητέρα ή τη σύζυγο και απευθυνόταν στο γιο ή τον άντρα της όταν εκείνος έφευγε για τον πόλεμο.
Σήμαινε: «γύρνα πίσω με την ασπίδα σου, ζωντανός και νικητής φέροντας την ασπίδα σου, ή γύρνα νεκρός, να σε κουβαλούν πάνω στην ασπίδα οι νικηφόροι συμπολεμιστές σου». Ο έγγαμος βίος δεν ήταν ιδιαίτερα θερμός για το ζευγάρι. Μέχρι την ηλικία των 30 ετών ο σύζυγος θα περνούσε κάθε βράδυ στη συσκηνία μαζί με τους συντρόφους του και οι συζυγικές σεξουαλικές συνευρέσεις θα γίνονταν λαθραία και μυστικά. Ακόμη και μετά τη συμπλήρωση των τριάντα χρο¬νών του συζύγου και αφού το ζεύγος είχε με επιτυχία φέρει στον κόσμο νόμιμα και υγιή παιδιά, η σε ξουαλική εμπειρία μιας Σπαρτιάτισσας ήταν πολύ διαφορετική από εκείνην μιας μέσης Ελληνίδας.
Με ή δίχως τη συναίνεση της, ο σύζυγος μπορούσε να τη δανείσει σε έναν άλλο άντρα με τον οποίο και για τον οποίο θα γεννήσει, νομίμως, γνήσια τέκνα. Σε οποιοδήποτε άλλο ελληνικό κράτος κάτι τέτοιο θα συνιστούσε μοιχεία, η οποία επέσυρε αυστηρό¬τατη τιμωρία - στην Αθήνα ακόμη και το θάνατο.


του PAUL CARTLEDGE
καθηγητή Ελληνικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Cambridge

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟ 1896 ΕΦΥΓΕ ( ΑΥΤΟΚΤΟΝΗΣΕ ) ΑΠΟ ΤΗΝ ΖΩΗ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ Κ.ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ ΤΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ

Ορθοπεδική ή Ορθοπαιδική;

Άρθρο του Δρ. Χαράλαμπου Γκούβα*

Η κατά παραγγελίαν ανάλυση των τριών καθηγητών γλωσσολογίας σχετικά με την ορθογραφία της λέξης «Ορθοπεδική» ή «Ορθοπαιδική» είναι επιστημονικά πληρέστατη και δεν χρειάζεται σχόλια από μένα. Εκτός από το γλωσσολογικό σκέλος όμως υπάρχει το εννοιολογικό και το πρακτικό. Ας δούμε τα πράγματα από την αρχή.

Ανεξάρτητα από την προέλευση της λέξης «Ορθοπεδική», στην Ελλάδα η νέα αυτή ειδικότητα εδραιώθηκε μεταπολεμικά και πάντοτε γραφόταν με «ε». Από το 1947 έχουμε την Ελληνική Εταιρία Χειρουργικής Ορθοπεδικής και Τραυματολογίας (EEXOT) γραμμένο με «ε». Μια ανεπίσημη υποειδικότητα συναδέλφων μας, η «Παιδο-Ορθοπεδική» γραφόταν πάλι με «ε». Μέχρι το 1995 δεν υπήρχε ιδιαίτερο πρόβλημα γραφής της λέξης σε όλη την Ελλάδα. Σε λεξικά, βιβλία, άρθρα, ταμπέλες, κάρτες, έντυπα, παντού η λέξη εγράφετο «Ορθοπεδική». Στην ξένη όμως βιβλιογραφία υπήρχαν και υπάρχουν δύο γραφές.

Τα Βρεττανικά συγγράμματα κατά κανόνα γράφουν Orthopaedics όπως πχ το βιβλίο του Graham Appley: «System of Orthopaedics and Fractures» (1996). Στα Αμερικάνικα συγγράμματα έχουμε και τις δύο γραφές Οrthopaedics και Orthopedics. Αναφέρονται μερικά παραδείγματα.: Campbell’s: «Οperative Orthopaedics» (1988), Tachdjian: «Pediatric Orthopedics», Harry Skinner: «Current Orthopedics» (1996), AOOS-USA: «Orthopaedic Knowledge Update». Στις άλλες γλώσσες κατά κανόνα επικρατούσε το «e» παρά το «ae». Έτσι υπερτερούσε μάλλον η τάση για γραφή με «e», και είναι σίγουρο ότι με μια συντονισμένη αλληλογραφία της ΕΕΧΟΤ παγκοσμίως, θα περνούσε η γραφή με «e».
Από το 1995 και μετά ενέσκηψε μια ανεξήγητη λαίλαπα (μόδα) γραφής της Ορθοπεδικής με «αι» (Ορθοπαιδική) προς μίμησιν με το «ae» των Αγγλοσαξώνων (Orthopaedics).

Tελικά μετά από πολλές αναβολές και καθυστερήσεις η αρχική ομάδα των ερασιτεχνών γλωσσολόγων κατάφερε πείθοντας και άλλους …διανοούμενους της ιατρικής να θέσουν το θέμα σε …ψηφοφορία στην ΕΕΧΟΤ και τελικά το αποτέλεσμα ήταν με πλειοψηφία η Ορθοπεδική να γράφεται πλέον «Ορθοπαιδική». Έτυχε να απουσιάζω από αυτή τη Γενική Συνέλευση της ΕΕΧΟΤ, αλλά ως συνήθως παρευρίσκονται 50-100 άτομα από το σύνολο των 1500 Ελλήνων Ορθοπεδικών. Αν υπολογίσουμε ότι ψήφισαν θετικά 70 άτομα από τα 100, 70 άτομα επί συνόλου 1500 αποφάσισαν η λέξη Ορθοπεδική να γράφεται από τούδε και στο εξής Ορθοπαιδική! Έτσι έχουμε πλέον την παγκόσμια πρωτοτυπία για το βιβλίο ρεκόρ Γκίνες, να τεκμηριώνεται η ορθογραφία μιας λέξης ενδεικτικής επαγγέλματος και επιστήμης, με δημοκρατικές διαδικασίες!!! Τι άλλο θα δούμε πλέον σ’ αυτή τη χώρα!

Τελικά τι κατάφεραν με αυτή την αλλαγή του ονόματος; Απλώς να ευθυγραμμισθούν ορθογραφικά με το 50% των τίτλων της λέξης Ορθοπεδικής στη γη. Μια τρύπα στο νερό! Πάντως, όπως και να έχουν τα πράγματα, ο γράφων, θα είναι παγκοσμίως ο τελευταίος που θα δεχθεί να γράψει το «Ορθοπεδική» με «αι», και αυτό για τους εξής λόγους:

(α) Διεθνής επιθυμία είναι η παγκοσμιοποίηση της γλώσσας και η απλοποίησή της, που πέραν της ευχρηστίας έχει άμεσο όφελος (λιγότερες πληκτρολογήσεις σε υπολογιστή, λιγότερο μελάνι στην εκτύπωση, ευκολία συνεννόησης, κλπ), και
(β) Πέραν της ετυμολογικής προέλευσης, το «Ορθοπεδική» καλώς ή κακώς εμπεριέχει το νόημα ότι είναι η Επιστήμη πού «στήνει τον ανάπηρο στα πόδια του» («ορθώνω εις το πέδον»). Οι λέξεις πέδη, δάπεδο, τροχοπέδη, πέδιλο, επιδαπέδιος, έχουν την ίδια ρίζα.
(γ) Αντίθετα, το «Ορθοπαιδική» (Ορθόν + Παιδίον) αφήνει το ψεύτικο μήνυμα ότι είναι η Επιστήμη πού «φροντίζει τα παιδιά να μεγαλώσουν χωρίς αναπηρίες». Ουδέν αναληθέστερον τούτου, γιατί η Ορθοπεδική καλύπτει όλες τις ηλικίες.
(δ) Όταν βλέπω συναδέλφους μου ηλικίας άνω των 60 ετών να αλλάζουν οψίμως την ορθογραφία μια λέξης, με επιχειρήματα γνωστά από εκατονταετηρίδος, δεν μας θυμίζει αυτό «μιμητισμό» (πιθηκισμό) προς κάποιες ξένες γραφές, αλλά και γιατί όχι, δεν μοιάζει κάπως με την περίπτωση του ονόματος της «Μακεδονίας», που επί 50 χρόνια όλοι «έκαναν την πάπια» όταν το υπέκλεψαν οι Γιουγκοσλάβοι του Τίτο και ξαφνικά έγιναν υπερπατριώτες, επιθυμούντες και απαιτούντες από τον Κίρο Γκλιγκόρωφ την αλλαγή του;
(ε) Εφόσον οι αγαπητοί καθηγητές ήθελαν μια ριζική αλλαγή στον όρο, γιατί δεν πρότειναν κάτι που πραγματικά να πιάσει τόπο; Και αυτό είναι μόνο ο όρος «Μυοσκελετική χειρουργική» (Musculoskeletal Surgery) και «Χειρουργός Μυοσκελετικού» (Musculoskeletal Surgeon) για να τελειώνει η υπόθεση μια για πάντα.

«Ορθοπεδική» λοιπόν, τύποις και ουσία.


© Χαράλαμπος Γκούβας

* Ο Δρ. Χαράλαμπος Γκούβας είναι Ορθοπεδικός Χειρουργός, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής του Ιδρύματος «Μουσείο Τεχνών και Επιστημών Πρέβεζας».

(Περικλῆς Γιαννόπουλος, «Ἡ ξενομανία», «Ὁ Νουμᾶς», ἀρ. 5, 16-1-1903)

---

Ἡ ξενομανία

Εἶνε ἀδύνατον νὰ ἀρχίσῃ δημιουργία Ἑλληνικῆς ζωῆς ἐνόσῳ ὅλα τὰ πράγματα τῆς ζωῆς ἀπὸ τὸ πρῶτον κουρέλι τοῦ λίκνου -καὶ ὅλων τῶν ἰδεῶν- μέχρι τοῦ τελευταίου κουρελίου τοῦ τάφου, εἶναι ξένα.

Τὸ κτύπημα τῆς ξενομανίας εἶνε τὸ πρῶτον κίνημα, ὁ πρῶτος ἀγὼν τῶν ποθούντων νὰ ἀγωνισθοῦν διὰ μίαν ἀρχὴν Ἑλλάδος.

Ἡ ξενομανία εἶνε χωριατιά. Εἶνε προστυχιά. Εἶνε κουταμάρα. Εἶνε ἀφιλοτιμία. Εἶνε ἀφιλοπατρία.Καὶ εἶνε ξυππασιά. Καὶ εἶνε ἀμάθεια.

Αὐτὸς ὁ ἀνώτερος, ὁ πλούσιος, ὁ ἀνεπτυγμένος, ὁ ταξειδευμένος, ὁ παντογνώστης, ὁ παντοκρίτης, ὁ ἰατρός, ὁ δικηγόρος, ὁ πολιτικός, ὁ παππᾶς, ὁ δάσκαλος, ὁ καθηγητής, ὁ τραπεζίτης, ὁ ἔμπορος, ὁ ἄνθρωπος τοῦ πνεύματος, ποὺ ἐπῆγε εἰς τὴν Εὐρώπην καὶ ἐγύρισε ξενομανής, εἶνε ἀμαθής. Ἐπῆγε καὶ ἐγύρισε κούτσουρον. Δι᾿ αὐτὸ εἶνε ξενομανής. Ἐπῆγε καὶ ἐγύρισε χωριάτης, δι᾿ αὐτὸ εἶνε ξενομανής. Ὅ,τι εἶδε, ὅ,τι ἔμαθε δὲν τοῦ ἐχρησίμευσεν εἰς τίποτε. Δὲν ἐδιόρθωσε τὸ κεφάλι, τὸ ἐχάλασε. Δὲν ἐφωτίσθη, ἀλλὰ ἐτυφλώθη διὰ πάντα. Δι᾿ αὐτὸ εἶναι ξενομανής.

Κάνει τὸν Εὐρωπαῖον, ἀλλὰ δὲν ἔχει καμμίαν σχέσιν μὲ τὸν Εὐρωπαῖον, τὸ κεφάλι του κάθε ἄλλο παρὰ νὰ ἔχῃ σχέσιν μὲ τό τωρινὸν Εὐρωπαϊκόν κεφάλι. Ὁ ἰδικός μας Ἐσπεριοειδὴς εἶνε σὰν τὸν ἀράπη ποὺ πηγαίνει εἰς τὸ Παρίσι καὶ φορεῖ Παρισινὰ ροῦχα. Εἶνε ξενομανής, διότι ἅμα τοῦ ἀφαιρέσῃς αὐτό, δὲν μένει τίποτε ἄλλο ἀπὸ αὐτόν. Ἀφαίρεσέ του τὰ ροῦχα, τὰ τέσσαρα ξένα λόγια, τὸ τσάι, τὰ δέκα ὀνόματα ποὺ ἐπαναλαμβάνει, τὰς δέκα ἰδέας ποὺ ἔμαθε καὶ βάλε τον νὰ ἐρασθῇ. Δὲν εἶνε ἰκανὸς νὰ σκεφθῇ νὰ κάμῃ τὸ παραμικρόν. Εἶνε ἕνα μυαλὸ τιποτένιον, ἕνα κεφάλι ἐντελῶς ἄχρηστον διὰ τὸ κάθε τι. Ὅλη του ἡ ζωή, ὅλη του ἡ δύναμις, ὅλη του ἡ σοφία εἶνε νὰ λέγῃ, καὶ ξαναλέγῃ τὰ τέσσαρα πράγματα που ἔμαθε. Θέλετε νὰ τὸ εἰδῆτε καθαρὰ ὅτι δὲν ἔχει καμμίαν σχέσιν μὲ τὸν Εὐρωπαῖον τὸ ροῦχον; Πάρετε τὸν Τρικούπην, τὸν Δηλιγιάννην, τὸν Θεοτόκην, τὸν Ζαΐμην, ὅλους τοὺς Στρατηγοὺς καὶ ὅλους τοὺς ἐν τέλει τῶν γραμμάτων καὶ τῶν πραγμάτων. Εἰπέτε τους νὰ ἐνδύσουν τὸν στρατὸν μὲ τὰ θαυμάσια Ἑλληνικὰ ὑφάσματα καὶ ἐνδύματα διὰ νὰ μένουν εἰς τὸν τόπον ἑκατομμύρια ἑκατομμυρίων ποὺ φτερουγίζουν τόσα ἔτη τώρα πρὸς τὴν τσέπην τῶν ξένων, διὰ νὰ ἔχουν τὸν ὡραιότερον ζωγραφικώτερον καὶ φθηνότερον στρατὸν τοῦ κόσμου. Ὅλοι θὰ φρίξουν διὰ τὴν βαρβαρότητά σας, διὰ τὴν κουταμάρα σας, διὰ τὴν προστυχιά σας, διὰ τὴν ἀμάθειάν σας. Αὐτὸς εἶνε ὁ ἀνεπτυγμένος, ὁ Ἐσπεροειδὴς Ἕλλην. Φαντασθῆτε τώρα τὶ εἶνε οἱ ἄλλοι ξενομανεῖς, ὅταν τοιοῦτοι εἶνε οἱ πρῶτοι. Καὶ κυττάξετε τὶ εἶνε ὁ Εὐρωπαῖος. Ὁ Εὐρωπαῖος εἰς τὴν Κρήτην ἐννοεῖ καὶ τὴν ἀξίαν καὶ τὴν οἰκονομίαν καὶ κυριώτατα τὴν ὡραιότητα τοῦ Κρητικοῦ ἐνδύματος καὶ αὐτὸς ὁ πραγματικὸς Εὐρωπαῖος ἐνδύει τὸν οτρατιώτην μὲ τὴν Ἑλληνηκήν του στολήν. Καὶ εἴδατε τὶ θαυμασία ζωγραφιὰ εἶνε ὁ Κρητικὸς στρατιώτης. Παρόμοια ἀνεξαιρέτως εἶνε ὅλα τὰ Ἑλληνικὰ πράγματα. Παρομοίας ὡραιότητος. Παρομοίως δυνάμεθα νὰ ἔχωμεν τὰ πάντα Ἑλληνικά. Καὶ παρομοίας προστυχιᾶς, κουταμάρας, ἀκαταληψίας καὰ ἀμαθείας, εἶνε ὅλοι οἱ ξενομανεῖς εἰς ὅλα τὰ ζητήματα. Βγάλετε ἀπὸ τὸν νοῦν σας ὅτι ἀπὸ τοὺς Ἑλληνογάλλους, Ἑλληνοάγγλους, Ἑλληνοϊταλούς, Ἑλληνογερμανοὺς εἶνε δυνατὸν νὰ γεννηθῇ τίποτε σωστόν, τίποτε Ἑλληνικόν. Αὐτοὶ εἶνε φρενοβλαβεῖς. Χθὲς ἐφώναζεν ἡ «Ἀκρόπολις» ὅτι διὰ νὰ στρώσουν τοὺς δρόμους μὲ γρανίτην, ἐσκέφθησαν ἀμέσως νὰ τὸν φέρουν ἀπὸ τὸ ἐξωτερικόν, ἐνῷ ἔχομεν εἰς τὸ Λαύριον. Ὡς καὶ οἱ δασονόμοι ἀκόμη παρεφρόνησαν καὶ διέγραψαν ἀπὸ τὴν φύτευσιν τῶν γυμνῶν τόπων, ἀπὸ τὴν διακόσμησιιν τῶν δρόμων καὶ τῶν δημοσίων κήπων πλατειῶν, τὴν ἐληὰ καὶ τὴν συκιά, κάθε φυτὸν ἰδικόν μας καὶ φέρουν, φέρουν σπόρους φυτὰ ἀπὸ τὰ βάθη τῶν δασῶν τῆς Εὐρώπης, καὶ δὲν πηγαίνουν νὰ πάρουν τὰ θαυμασιώτερα καὶ διακοσμητικώτερα φυτὰ τῶν δασῶν τῆς Ἑλλάδος! Τὸ κυριώτατον χαρακτηριστικὸν τοῦ ξενομανοῦς εἶνε ὅτι ἐνόσῳ δὲν βλέπει ἕνα πρᾶγμα Εὐρωπαϊκόν, μὲ μάρκα Εὐρωπαϊκήν, μὲ ὑπογραφὴν Εὐρωπαϊκήν, δὲν τολμᾷ οὔτε νὰ τὸ ἰδῇ, οὔτε νὰ τὸ πιάσῃ, οὔτε νὰ τὸ ἐξετάσῃ. Διότι τὸ κεφάλι του εἶνε ἄχρηστον. Τὸ περιφρονεῖ διότι δὲν εἶνε ἰκανὸς νὰ τὸ ἐννοήσῃ. Διότι τὸ κεφάλι του δὲν τοῦ χρησιμεύει εἰς τίποτε. Δὲν σκέπτεται, δὲν γεννᾷ τίποτε. Εἶνε σταματισμένον. Ἐπαναλαμβάνει μόνον. Ἀντιγράφει μόνον.

* * *

Κτυπήσατε τὴν ξενομανίαν, ἄνθρωποι τῆς ἰδέας. Κρατήσατε ὅ,τι ἔχετε ἑλληνικόν, ἄνθρωποι τῆς λαϊκῆς καὶ τῆς μεσαίας καὶ τῆς ἀνωτέρας τάξεως.

Κουβαληθῆτε ὅλοι εἰς τὴν ὁδὸν Πανεπιστημίου, ἀπέναντι τοῦ ζαχαροπλαστείου Γιανάκη, πλησίον τῆς πολυφήμου Lizie ἡ ὁποία σᾶς ἄδειασε τὴν τσέπην. Εἶνε τὸ μαγαζὶ τῆς λαίδης Ἔτζερτων τῆς ἀγγλίδος ἀριστοκράτιδος καὶ κυρίας τοῦ πρέσβεως τῆς Ἀγγλίας. Ἀνοίξατε τὰ μάτια σας καὶ κυττάξετε ἄνθρωποι θεόκουτοι καὶ ἀκαλαίσθητοι. Ἐκεῖ τὰ ὑφάσματα εἶνε τὰ κεντήματα τὰ ὁποῖα κάθε κόρη τοῦ λαοῦ γνωρίζει νὰ κεντᾷ ἄδουσα. Κυττάξετε τὰς τιμάς. Εἶνε ἀκριβώτερα ἀπὸ κάθε εὐρωπαϊκά. Διότι εἶνε ὡραιότερα ἀπο κάθε εὐρωπαϊκά. Αὐτὰ τὰ ὁποῖα σεῖς εἴχατε, ἡ κόρη δύναται νὰ τὰ κάμῃ, σεῖς ἔχετε αὐτὰ τὰ ὁποῖα κρύβετε πετᾶτε ἀπὸ τό φόρεμά σας ἀπὸ τήν σάλα σας διότι τὰ θεωρεῖτε πρόστυχα, αὐτὰ πωλοῦνται εἰς τὸ Λονδῖνον ὡς εὐγενέστατα καὶ ὡραιότατα. Ἐντροπή, ἄνθρωποι ἕλληνες νὰ ἐπιδεικνύετε τοιαύτην ἀκαλαισθησίαν. Ὅλα αὐτὰ τὰ ἰταλογαλλλικά καὶ γερμανοεβραϊκὰ πράγματα μὲ τὰ ὁποῖα ἐγεμίσατε τὰ σπήτια σας καταξοδευόμενοι, κλέπτοντες, ἀτιμαζόμενοι διὰ νὰ εὔρετε τὰ χρήματα, νομίζοντες ὅτι κάτι κάνετε, ὅτι θὰ φανεῖτε πολιτισμένοι, ὅλα αὐτὰ ἀκριβῶς εἶνεπροστυχότατα, βαναυσότατα καὶ σᾶς ἀποδεικνύουν φρικαλέαν ἀκαλαισθησίαν καὶ βαθὺ χωριατισμόν.

Ἀρχίσετε ἀπὸ τὸ σπῆτι. Πετάξετε τὰ ταπέτα τὰ ψεύτικα ποὺ πληρώνετε τόσον ἀκριβὰ καὶ ἔπειτα ἀπὸ ἕνα χρόνον δὲν ἔχετε τίποτε. Βάλετε τὰς Ἑλληνικὰς ἀνδρομίδας τὰς αἰωνίους. Ὅλη ἡ Θεσσαλία, ὅλη ἡ Πελοπόννησος καλλιτεχνεῖ θαυμάσια εἴδη. Μὲ ἐλάχιστα χρήματα, ἔχετε ὡραιότατα πράγματα καὶ στερεότατα καὶ ἀσυγκρίτως εὐγενεστέρων χρωματισμῶν. Μὲ τίποτε ὡραιότερα καὶ πλουσιότερα δὲν εἶνε δυνατὸν νὰ στρώσῃ κανεὶς μίαν αἴθουσαν παρὰ μὲ τὰ ὁλόλευκα μαλλιαρὰ χαλιὰ ποὺ ἔχουν μόνον ἕνα μαῦρον περιθώριον. Εἰκοσιπέντε καὶ τριανταπέντε καὶ σαρανταπέντε δραχμὰς στοιχίζει μόνον ἡ μία εἰς τὰ μαγαζειὰ τοῦ Δημοπρατηρίου. Βάλετε τοὺς σοφάδες σας μὲ τὰ ὡραῖα ἐγχώρια ὑφάσματα εἰς τὴν θέσιν των. Καλλιτεχνήσατε μὲ τὰ χέρια σας τὰ ὡραῖα σκεπάσματα. Εἶνε πρόστυχοι καὶ γελοῖοι οἱ καναπέδες σας μὲ τὰ εὐρωπαϊκὰ παληόπανα τὰ ὁποῖα κάμνει ἡ Εὐρώπη διὰ τοὺς κουτοὺς καὶ βαρβάρους λαοὺς ποὺ φέρουν ὅλα τὰ μάρκα «διὰ τὴν Ἀνατολήν». Καὶ παρουσιάζετε κωμικώτατον θέαμα μὲ τοὺς καναπέδες σας ποὺ δὲν ξεύρετε νὰ καθήσετε ἐπάνω, καὶ εἶνε θεόκουτον καὶ ἀξιολύπητον πρᾶγμα νὰ μὴν ἔχετε ἕναν καναπὲ νὰ ἀναπαύσετε τὸ κόκκαλόν σας. Πετάξετε τὰ βάζα καὶ τὰ χρυσόχορτα καὶ ὅλα αὐτὰ τὰ παληοπράγματα τὰ μαζευμένα ἀπὸ τὰ εὐρωπαϊκὰ χωριά. Ἕνα κανάτι ξύλινον τῆς Κορίνθου ἀπὸ τὸ ἀρωματῶδες κυππαρίσι μὲ τὰ ὡραῖα του στεφάνια καὶ μὲ ὁλίγα ἄνθη τοῦ ἀγροῦ μέσα, εἶνε κομψοτέχνημα ποὺ θὰ τὸ ἐζήλευεν ὁ κάθε Εὐρωπαῖος καλλιτέχνης. Κάνετε τὰ ἔπιπλά σας ἀπὸ ξύλα τοῦ τόπου σας, ἀπὸ τὴν ἐληά σας, ἁπλᾶ, ἥσυχα, ἥμερα, ἀναπαυτικά. Μὴν τὰ μαυρίζετε σὰν νὰ σᾶς ἀπέθαναν δώδεκα παιδιὰ εἰς τὸν τόπον ποὺ δὲν μαυρίζει οὔτε τὸ μάρμαρον εἰς χιλιάδες χρόνια. Μία εἰκὼν συγχρόνου ζωγράφου ἰδικοῦ σας καὶ ἡ ἀτελεστάτη ὅλων ὡς χιλιάκις προτιμοτέρα καὶ εὐγενεστέρα, στολίζει ἑκατομμυριάκις περισσότερον τὴν σάλα σας, καὶ σᾶς ἀποδεικνύει ἑκατομμυριάκις πλέον πολιτισμένους παρὰ οἱ πεντακοσιόδραχμοι χρυσοκαθρέπται οἱ βαναυσότατοι ποὺ σᾶς ἀποδεικνύουν ἀκαλαισθήτους καὶ χρησιμεύουν μόνον διὰ νὰ κατακλίνωνται ἡ μῦγες εἰς χρυσὰ κρεβάτια.

Ἕνας ἁπλοῦς σοφᾶς, μὲ ἕνα ὕφασμα χειροτεχνημένον, μὲ ἕνα ράφι ἀπὸ ἁπλοῦν ξῦλο, μὲ ὁλίγα ἁπλούστατα πράγματα ἑλληνικὰ καὶ γίνεσθε καὶ φαίνεσθε περισσότερον πολιτισμένος παρὰ ἐὰν ἐξοδεύσετε ὅλην σας τὴν περιουσίαν διὰ νὰ πάρετε πολυτελῆ Εὐρωπαϊκά πράγματα. Καὶ ἐπὶ τέλους διατί αὐτὴ ἡ κουταμάρα; Τί τοῦ χρεωστᾶτε τοῦ Ἰταλοῦ, τοῦ Γάλλου, τοῦ Γερμανοῦ διὰ νὰ δουλεύετε δι᾿ αὐτὸν καὶ νὰ τοῦ δίδετε ὅλον σας τὸ χρῆμα ποὺ κερδίζετε μὲ ἀγῶνας; Διατί νὰ σᾶς διευθύνῃ καὶ σᾶς ἐπιβάλλῃ τὸ γοῦστό του ὁ κάθε ἐργοστασιάρχης καὶ ἔμπορος τοῦ Μονάχου καὶ τῆς Μασσαλίας; Σεῖς δὲν εἶσθε ἄνθρωπος; δὲν ἔχετε γοῦστο; δὲν ἔχετε καὶ σεῖς δικαίωμα νὰ κάμετε μόδα οὔτε εἰς τὸν τόπον σας, οὔτε μέσα εἰς τὸ σπῆτι σας; Διατί νὰ εἶσθε Σκλάβοι;

Ἀρχίσατε ἀπὸ τὸ σπῆτι σας νὰ πετᾶτε τὰ παληοπράγματα ποὺ ἐμαζεύσατε, πετᾶτε ἕνα ἕνα ἀντικαθιστῶντες αὐτὰ μὲ ἑλληνικά, ἕως ὅτου σιγὰ σιγὰ κατορθώσωμεν νὰ πετάξωμεν τὰ πάντα καὶ δημιουργήσωμεν ὅλοι μας τὸν κόσμον ὡραῖον ὅπως εἶναι ἡ γῆ μας, τὰ βουνά μας, ὅλα τὰ καλλιτεχνήματα τοῦ λαοῦ μας καὶ ἐνδύσωμεν τὰ πάντα ἀπὸ τὸ λίκνον ἕως τοῦ τάφου μὲ τὸ ὡραῖον ὁλόχαρο φῶς καὶ χρῶμα καὶ γραμμὰς τῆς Ἑλλάδος.

ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΤΑΥΡΟΥ ΤΡΑΓΑΡΑ "ΑΠ ΤΗ ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΦΙΛΟΚΤΗΤΗ"